عنوان مقاله :
خبر به مثابه گفتمان؛ وانمايي واژگونه يا انعكاس بيطرفانه واقعيت؟
پديد آورندگان :
ميرفخرايي، تژا دانشگاه آزاد اسلامي - واحد تهران مركزي - گروه ارتباطات، تهران
كليدواژه :
خبر به مثابه گفتمان , سبك , ساختارهاي اقناعي , تعادل خبري , زبان نسبي خبري , ساختارهاي معنايي , ساختارهاي نحوي
چكيده فارسي :
اگر چهارچوب نظري مقاله "خبر به مثابه گفتمان " فرض شود، ديگر نميتوان به تحليل گفتمان به عنوان ابزاري براي تحليل متن نگاه كرد بلكه به خبر به عنوان گونه خاصي از ارتباطات و گفتمان در رابطه با مفاهيم فرامتني در بر گيرنده آن كه ماهيتي اجتماعي و ايدئولوژيك دارند، برخورد ميشود. ون دايك اعتقاد دارد كه "خبر در عين پايبندي به سبكهاي رايج خبري، اهداف اقناعي خاصي را نيز ميتواند پيگيري نمايد". چرا كه در يك رويداد ارتباطي روزمره با آن كه همه مباحث سبكي رعايت ميگردد و دو سوي ارتباط سعي ميكنند مناسب با شرايط سخن گويند يعني سبك سخن گفتن مرسوم در آن شرايط را بكار گيرند، آنها اهداف مشخصي را نيز دنبال ميكنند و بدنبال دستيابي به نتايج معيني ميباشند. روزنامه نگاران هم از اين قاعده مستثني نيستند و از يك سو مجبور از بكارگيري سبك مرسوم و زبان خبري بيطرفانه هستند تا مخاطب را به واقعي بودن خبر قانع سازند و براي خبر مشروعيت ايجاد كنند اما از طرف ديگر آنها مجبور به پيگيري اهداف اقناعي خاصي نيز هستند كه اين اهداف منطبق است با نگرشي كه مبتني است بر نقشهها و مدلهاي غالب بازنمايي اجتماعي و ايدئولوژي غالب. مقاله حاضر چنين استدلال ميكند كه در شرايطي كه بازيگران خبري ياكنشگران خبري در تعامل كامل با يكديگر باشند، نگرش خبرنگار كه در انطباق است با "نقشههاي بازنمايي غالب اجتماعي" با نگرش كنشگران خبري كاملاً منطبق ميگردد به نوعي كه كنشگران قطعه خبري را كاملاً بيطرفانه محسوب ميدارند و قطعه لزومي در بكارگيري راهكارهاي اقناعي ندارد مگر انعكاس خبر با همان نگرش غالب كه مماس است با نگرش همه كنشگران خبري كه در تعامل اجتماعي با يكديگر قرار دارند. اما در شرايطي كه تنشهاي اجتماعي تشديد ميگردند به نوعي كه نقشههاي بازنمايي دو سوي كنش خبري بر يكديگر منطبق نباشند، خبر و موسسسات رسانهاي غالب در عين پايبندي به سبك متعادل مجبور ميشوند تا بعضي اهداف اقناعي را بطور ضمني از طريق راهكارهاي نحوي در سطح متن طرح كنند تا در عمق معاني اقناعي خاصي رمزگذاري شود. در پايگاهي اطلاعاتي مقاله موارد مشخصي در انطباق با "شرايط اجتماعي پرتنش" قابل ملاحظه است. تحليل مقاله نشان خواهد داد كه در شرايط اجتماعي و بينالمللي پرتنش، در عين استفاده از سبك مرسوم خبري متعادل، از راهكارهاي اقناعي براي بيان بعضي اهداف خاص بهره برداري شده است.
عنوان نشريه :
مطالعات رسانه اي