تحليل بازنمايي فرهنگ اقتصادي در سينماي ايران؛ مورد مطالعه: پرفروش ترين فيلم هاي سال هاي 86 تا 96

ينما پديده اي چندوجهي است و بر فرهنگ عمومي در بخش هاي مختلف مانند فرهنگ سياسي، فرهنگ اجتماعي و ... تاثير گذار است. يكي از حوزه هايي كه كمتر به ارتباط سينما با آن به صورت علمي پرداخته مي شود فرهنگ اقتصادي است. سينما با فرهنگ اقتصادي رابطه اي تگاتنگ دارد. همان طور كه به نسبت زيادي متكي به ذائقه سرمايه گذاري اقتصادي در زمينه هاي توليد، عرضه و نمايش مي باشد، خود نيز با بازنمايي مفاهيم مختلف، در ذائقه سازي و تغيير فرهنگ اقتصادي مردم و نخبگان نقش آفريني مي كند. موضوع اين نوشتار بررسي اين بازنمايي در سينماي ايران است. اين پژوهـش به دنبال پاسخ به اين سوال است كه در يك دهه اخير، بازنمايي مفاهيم فرهنگ اقتصادي در سينماي ايران چگونه بوده است و جهت دستيابي به پاسخ آن، 27 فيلم را در سال هاي 86 تا 96 با روش تحليل مـحتواي كيفي مورد بررسي قرار مي دهد. بر اساس يافته هاي اين پژوهش، در مجموع 113 مضمون مربوط به فرهنگ اقتصادي در اين 27 فيلم بازنمايي شده است. چهار مسئله «كسب و كار‌هاي حرام»، «اشتغال و بيكاري»، «تجمل گرايي» و «وضع اقتصادي بد طبقه متوسط» در ميان مفاهيم بازنمايي شده، به ميزان بيشتري توسط فيلم ها برساخت شده است. بازنمايي مقولات فرهنگ اقتصادي در فيلم ها، بيشتر در راستاي ذائقه سازي منفي از راه هاي مختلف تحقق يافته است. برساخت ضد ارزش ها و ضدهنجارها، بازنمايي پررنگ و پرحجم از مشكلات طبقه متوسط و به رخ كشيدن فرهنگ اقتصادي طبقه مرفه از جمله اين موارد است.

Cinema is a multi-dimensional phenomena that is effective on other aspects of general culture; includeing political and social culture. One of the least-discussed topics of these aspects in Iran is the relation between cinema and political culture. Seemingly, cinema is highly intervened with political culture and is dependent on investment, either in production and in marketing. It also takes the role of reflecting a variety of concepts implying taste-making and changing economic culture of people and elite groups. Main purpose of this article is to analyse these reflections in the cinema of Iran. We follow the question that in the recent decade, how have been the reflection of economic issues in the cinema of Iran. In this way, 27 movies from 1386 ro 1396 have been analysed through Content Analysis method. The results show that, in general, 113 concepts related to economic culture have been reflected in these 27 movies. Among these concepts, "illegal businesses", "employment and unemployment", "luxury" and "bad economic condition of middle-class" were mostly reflected and rebuilt by films. These reflections of economic culture were mostly due to make negative taste through different ways. rebuilding anti-values and anti-norms, and exaggerating problems of middle-class group and showing off luxury life are instances for this claim.