بررسي توزيع، ريسك اكولوژيك و سلامت سورفاكتانت آنيوني (LAS) به عنوان نشانگر مولكولي تخليه فاضلاب در سد اكباتان، همدان

Distribution, Ecological and Health Risk Assessment of Anionic Surfactant (LAS) As a Molecular Marker for Wastewater Discharge in Ekbatan Dam, Hamedan

زمينه وهدف: با توجه به افزايش مصرف شوينده­ ها و مشكلات آلودگي منابع آبي در اثر رهاسازي فاضلاب­ هاي حاوي مقادير زياد شوينده­ ها در چند دهه اخير، در اين مطالعه به بررسي غلظت و ارزيابي ريسك سلامت و اكولوژيك آلكيل بنزن سولفانات خطي (LAS) به عنوان مهم­ترين تركيب شوينده­ ها در سد اكباتان همدان پرداخته شده است. مواد و روش: 31 ايستگاه نمونه­ برداري از مخزن سد اكباتان و رودخانه­ هاي ورودي به سد و سرريز سد اكباتان (سد آبشينه) جهت نمونه­ برداري آب انتخاب شد. پارامترهايي همچون دماي آب، pH، EC، TDS، DO و ORP در محل نمونه­ برداري اندازه­ گيري شد. جذب LAS از طريق دستگاه اسپكتروفتومتر(WTW 660) در طول موجnm 650 قرائت شد. يافته­ ها: نتايج غلظت LAS اندازه ­گيري شده را در دامنه mg/L 4/1- 01/0 نشان داد. نتايج آزمون همبستگي اسپيرمن بين LAS و فاكتورهاي كيفي آب نشان داد بين LAS با شوري، TDS و EC رابطه مثبت و معني­ دار در سطح 01/0 و بين LAS و DO رابطه منفي در سطح 05/0 وجود دارد. نتايج محاسبه ارزيابي ريسك اكولوژيك، در 13 ايستگاه ريسك زياد، در 15 ايستگاه ريسك متوسط و در3 ايستگاه ريسك كم را نشان داد. همچنين محاسبه ارزيابي ريسك سلامت LAS، عدم وجود ريسك در گروه­ هاي مختلف سني مختلف را نشان داد. نتايج مقايسه غلظت LAS با استاندارد تخليه سورفاكتانت­ ها به داخل آب­ هاي سطحي و مصارف كشاورزي و آبياري در ايران نشان داد غلظت LAS از نظر تخليه به داخل آب­ هاي سطحي كمتر حد مجاز (mg/L 5/1) ولي از نظر استفاده براي مصارف كشاورزي و آبياري مقدار LAS در 7 ايستگاه بيشتر از استاندارد مربوطه است. نتيجه­ گيري: نتايج اين مطالعه نشان داد سد اكباتان و رودخانه­ هاي منتهي به سد در معرض ورود تركيبات شوينده ناشي از ورود فاضلاب­ هاي خانگي قرار دارد. بنابراين لازم است اقدامات موثر و پيشگيرانه در جهت كنترل و كاهش ورود فاضلاب­ هاي تصفيه نشده به اين سد مهم و حياتي صورت گيرد.

Background and Aim: Given the increasing use of detergents and the problems of water pollution caused by the release of wastewater containing large amounts of detergents in recent decades, this study aimed to investigate the concentration and health and ecological risk assessment of linear alkylbenzene sulfonate (LAS) as the most important detergent composition in Ekbatan Dam is Hamedan. Materials and Methods: 31 sampling stations from Ekbatan dam reservoir and Inlet Rivers to Ekbatan dam and overflow dam (Abshineh dam) selected for water sampling. Parameters such as water temperature, pH, EC, TDS, DO and ORP was measured at the sampling site. LAS adsorption was reading through a spectrophotometer (WTW 660) at 650 nm. The pollutant concentration was calculated through the equation of the calibration curve. Results: The results showed the measured LAS concentration in the range of 0.01-1.4 mg / L. The results of the Spearman correlation test between LAS and water quality factors showed a positive significant relationship between LAS with salinity, TDS and EC at 0.01 level and a negative relationship between LAS and DO at 0.05 levels. The results of the health risk assessment of LAS showed no risk in different age groups. The results of the comparison of LAS concentration with surfactant discharge standard in surface water and irrigation and agricultural applications in Iran showed that the concentration of LAS is below the permissible level (1.5 mg / L) for discharge into surface water. However, in terms of use for agricultural and irrigation purposes, the LAS value at 7 stations was higher than the permissible level (0.5 mg / L). Conclusion: The results of this study showed that Ekbatan dam and rivers entering the dam are exposed to mild wastewater as a result of human activities. Therefore, it is necessary to take effective and preventive activities to control and reduce pollutants entering this valuable dam.