اثر شدت تخريب جنگل بر پويايي فعاليت‌هاي ميكروبي و بيوشيمي خاك در بخش جلگه‌اي نوشهر

با توجه به تخريب بخش‌هاي وسيعي از جنگل‌هاي جلگه‌اي شمال ايران و كاهش تراكم درختان، فرض بر آن است كه عوامل كنترل‌كننده چرخه عناصر غذايي و پويايي رويشگاه‌ها نيز تغييرات معني‌داري را نمايش دهند. بر همين اساس، پژوهش حاضر با هدف بررسي اثر شدت‌هاي مختلف تخريب جنگل و تغيير تراكم درختان بر پويايي فعاليت‌هاي ميكروبي و فرايندهاي بيوشيمي خاك انجام گرفت. پس از جنگل‌گردشي، سه محدوده جنگلي با شدت‌هاي تخريب زياد (جنگل تخريب‌يافته، هشت درخت در هكتار)، متوسط (جنگل دست‌خورده، 185 درخت در هكتار) و كم (جنگل حفاظت‌شده، 321 درخت در هكتار)  با غالبيت درختان ممرز و انجيلي در بخش جلگه‌اي شهرستان نوشهر انتخاب شد. در مجموع 15 نمونه خاك از هر محدوده جنگلي به آزمايشگاه انتقال داده شد و مشخصه‌هاي فيزيكوشيميايي، فعاليت‌هاي ميكروبي (تنفس پايه، برانگيخته و زيتوده‌هاي ميكروبي كربن، نيتروژن و فسفر) و فرايندهاي بيوشيمي (نرخ‌هاي خالص آمونياكي شدن، نيتراتي شدن و معدني شدن نيتروژن) خاك اندازه‌گيري شد. نتايج حاكي از آن است كه در رويشگاه جنگلي حفاظت‌شده (تخريب كم)، فعاليت‌هاي ميكروبي، نرخ خالص آمونياكي شدن (هر دو فصل تابستان و پاييز) و معدني شدن نيتروژن (در فصل تابستان) بيشتر است. اين موارد با مقادير بيشتر مشخصه‌هاي رس، رطوبت، حاصلخيزي خاك تحت اين رويشگاه جنگلي ارتباط دارد. درحالي ‌كه رويشگاه‌هاي جنگلي دخالت‌شده (شدت‌هاي تخريب متوسط و زياد) به‌طور كلي فعاليت‌هاي ميكروبي كمتر و فرايند معدني شدن كندتري دارند. نتايج مطالعه حاضر بيانگر آن است كه تخريب رويشگاه‌هاي جنگلي تأثيرات منفي بر بسياري از شاخص‌هاي ميكروبي و فعاليت‌هاي بيوشيمي مرتبط با چرخه‌هاي عناصر غذايي خاك دارد.