تحليل مقابله‌اي مؤلفه‌هاي معنايي و راه‌كارهاي ترجمه اصطلاحات عرفاني از فارسي به انگليسي

اصطلاحات عرفاني ايراني و اسلامي به خاطر مقيد بودن به فرهنگ و ويژگي‌هاي زباني و فرهنگي فارسي مشكلاتي فراراه مترجماني ايجاد مي‌كنند كه متون عرفاني فارسي را به انگليسي برمي‌گردانند. مترجمان در طول تاريخ ارتباط بينازباني روش‌ها و راهكارهايي را به كار گرفته‌اند و در انتقام پيام و مفهوم آن‌ها به درجات گوناگوني از موفقيت يا شكست رسيده‌اند. در تحقيق حاضر كه به روش توصيفي و كتابخانه‌اي صورت گرفته، بيست اصطلاح عرفاني و بيست كلمۀ مشتق و مركب آن‌ها انتخاب شده و معادل‌هاي انگليسي آن‌ها از پيكرة انتخابي استخراج شده است. داده‌ها بر اساس اصول ترجمه‌پژوهي و زبان‌شناسي مقابله‌اي تحليل شده، راه‌كار‌هاي مورد استفاده مشخص شده، ويژگي‌هاي معادل‌ها از نظر معنايي و منظورشناختي بررسي شده و نقاط ضعف و قوت معادل‌ها و راه‌كارها بيان شده است. اين تحليل‌ها نشان مي‌دهند كه مترجمان در برگردان اصطلاحات عرفاني علاوه بر در نظر گرفتن تفاوت‌هاي زباني و فرهنگي معادل‌‌ها، ابتدا بايد اصطلاحات را به لحاظ مؤلفه‌هاي معنايي و منظورشناختي‌شان در دو زبان با هم مقايسه و مقابله كنند و سپس به ارزيابي راه‌كارها و معادل‌هاي مورد نظر بپردازند و در نهايت دست به انتخاب نزديك‌ترين و طبيعي‌ترين و مصطلح‌ترين معادل بزنند. بديهي است كه دست يافتن به تناظر يك به يك بين معادل‌ها امري نادر است اما مترجمان با عنايت به نكاتي كه در اين مقاله بحث شده است مي‌توانند درصد خطاي معادل‌سازي و معادل يابي‌شان را كمتر كنند و ترجمه‌هاي مطلوب‌تري ارائه دهند.