واكاوي تطبيقي منطق‌ الطير عطار و قصيده هدهد محمود درويش

منطق‌الطّير عطّار، داستان سفر گروهي از مرغان به سوي كوه قاف به رهبري هدهد براي رسيدن به آستان سيمرغ است. در اين منظومه عرفاني هر يك از مرغان، بيانگرگروهي از انسان‌هاست كه در جستجوي حقيقت دست به سفر مي‌زنند و سختي‌ها و مصائب راه سبب مي‌شود كه يكي پس از ديگري از ادامة راه منصرف شود. در پايان مسير، سي‌مرغ به كوه قاف مي‌رسند و در نهايت در مي‌يابند كه سيمرغ در حقيقت، خودشان هستند.محمود درويش، شاعر معاصر فلسطيني نيز دستيابي به جامعه آرماني و تلاش براي رسيدن به آن را در قصيده‌اي عارفانه به تصوير كشيده است و آن را هدهد نامگذاري كرده است.نكته قابل ذكر آنكه محمود درويش در هيچ يك از قصايد خود به طور مستقيم تحت تأثير عرفان و تصوف قرار نگرفته است و تنها در قصيده مورد بحث نگارنده؛ يعني قصيده هدهد متأثر از انديشه‌هاي عرفاني بوده است.نگارنده در اين پژوهش با بهره‌گيري از مكتب ادبيات تطبيقي آمريكا به بررسي و تطبيق مراحل هفتگانه سلوك در منطق الطّير با قصيده هدهد محمود درويش پرداخته و در نهايت بيان نموده است كه محمود درويش در قصيده خود در موارد بسياري مضاميني مشترك با شاعر پارسي‌گوي دارد.