اثر سطوح مختلف حفاظتي-مديريتي مرتع بر توزيع كربن آلي در اجزاء اندازه‌اي خاك (مطالعه موردي: سالوك، خراسان شمالي)

تحقيق حاضر به‌منظور بررسي اثر سطوح مختلف حفاظتي-مديريتي بر پويايي كربن آلي خاك در منطقه سالوك صورت گرفت. بدين منظور مناطقي با سه سطح حفاظتي شامل منطقه شكار ممنوع، منطقه پارك ملي و منطقه حفاظت‌شده انتخاب شدند. نمونه‌برداري خاك به روش تصادفي-سيستماتيك در سه تكرار براي هر تيمار و از عمق هاي 0-10، 10-30 و 30-100 سانتي متر انجام شد. تفكيك اجزاء اندازه اي با استفاده از الك هاي 18، 35، 60 و 270 مش صورت گرفت و خاك هاي هر عمق به 5 كلاس اندازه اي تفكيك شده (F1: 1000-2000 μm، F2: 500-1000 μm ، F3: 250-500 μm ، F4: 53-250 μm، F5: 53 μm) و درصد كربن موجود در هريك از اجزاء اندازه اي اندازه گيري شد. نتايج نشان داد، مقدار كربن در اعماق مختلف خاك در تيمار پارك ملي فاقد اختلاف مي باشد. به‌طور كلي به‌دليل پايداري اين منطقه، ميزان كربن در آن تغييرات زيادي ندارد؛ در حالي كه در مناطق حفاظت‌شده و شكار ممنوع در اعماق مختلف در مقدار كربن اختلاف مشاهده مي‌شود. در منطقه حفاظت‌شده به‌دليل چراي متوسطي كه توسط حياط وحش و دام هاي عشايري صورت مي گيرد، رشد ريشه و افزايش تجزيه مواد آلي در لايه هاي زيرين كم و بيشترين ميزان كربن در لايه هاي سطحي مشاهده مي شود. در منطقه شكار ممنوع چراي بسيار شديد باعث كاهش ورود مواد گياهي و هدررفت بسيار زياد دي اكسيد كربن شده، در نتيجه مقدار كربن خاك به‌طور كلي درصد كمي دارد. همچنين در تمامي مناطق مورد مطالعه، محتواي كربن خاك با افزايش اندازه ذرات كاهش مي يابد، به طوريكه در تمامي مناطق مورد مطالعه كمترين ميزان كربن در اجزاء اندازه اي F1 و F2 و بيشترين آن مربوط به اجزاء اندازه اي F4 و F5 مي باشد.