تاثيرپذيري صفات‌‌گياهي گونه Artemisia fragrans در شدت‌‌هاي مختلف چراي دام در مراتع كوهستاني گردنه‌‌قوشچي، اروميه

چراي دام به‌‌عنوان موثرترين عامل در تغيير صفات ‌‌گياهي در مراتع است كه مي‌‌تواند عملكرد اكوسيستم را تحت تاثير قرار دهد. با توجه به اينكه اطلاعات محدودي در خصوص اثر شدت‌‌هاي مختلف چراي دام بر ويژگي‌هاي ‌‌گياهي Artemisia fragrans در درمنه‌‌زارهاي‌‌ كوهستاني در دسترس مي‌‌باشد؛ در اين پژوهش، اثر شدت‌‌هاي مختلف چرا (سبك، متوسط و سنگين) بر صفات ‌‌گياهي آن مورد بررسي قرار گرفت. بدين‌‌منظور، سه مكان‌‌ مرتعي با شدت‌هاي مختلف چراي دام، انتخاب و در هر يك از آنها، ضمن اندازه‌‌گيري پوشش‌‌ گياهي در داخل 60 پلات يك مترمربعي مستقر در امتداد ترانسكت‌‌هاي 200 متري، تعداد 40 پايه گياهي با اندازه‌‌هاي مختلف، انتخاب و صفات‌‌ گياهي در آنها اندازه‌‌گيري شد. براي مقايسه ميانگين صفات‌‌ گياهي، از تجزيه و تحليل واريانس يك‌طرفه و آزمون چنددامنه‌اي‌‌‌ دانكن استفاده شد. نتايج بيانگر تفاوت معني‌‌دار بين زي‌توده ‌‌هوايي، قطر متوسط تاج، ارتفاع، سطح ‌‌تاج و حجم‌‌ گياه در سه شدت چرايي است. از سويي ديگر، زي‌توده ‌‌زيرزميني، قطر يقه و سطح ‌‌يقه گياه در مكان‌‌هاي مختلف، با همديگر اختلاف معني‌‌دار نداشتند. بيشترين و كمترين ميانگين زي‌توده‌‌ هوايي به ازاي هر پايه، به‌‌ترتيب در مكان با شدت چراي سبك و سنگين برابر 17.9 و 12.4 گرم بود. همچنين بيشترين ميانگين زي‌توده‌‌ زيرزميني با 19.9 گرم به ازاي هر پايه و كمترين مقدار با 16.5 گرم به ازاي هر پايه به‌‌ترتيب متعلق به مكان‌‌هاي با شدت چراي سبك و سنگين بود. محاسبه درصد تغييرات صفات در هر يك از مكان‌‌هاي شدت چراي ‌‌متوسط و سنگين نسبت به مكان چراي‌‌ سبك، نشان داد كه همه صفات با روند كاهشي روبرو شده‌‌اند و بيشترين درصد تغييرات‌ صفات، مربوط به مكان چراي ‌‌سنگين است. به‌‌طوركلي با افزايش شدت‌چرا، كاهش صفات قطر و سطح‌‌يقه، كمترين مقدار و براي صفات حجم ‌‌گياه، قطر متوسط ‌‌تاج و سطح تاج‌‌ پوشش بيشترين مقدار بود. با مطالعه تاثير شدت ‌‌چرا بر روي گياهان، مي‌‌توان به علايم هشدار‌‌دهنده‌‌اي كه باعث تخريب اكوسيستم‌‌هاي ‌‌مرتعي مي‌‌شوند، پي برد.