فرهنگ سازماني و اثربخشي رهبري در سطح اداري دانشگاه؛ پيمايش ملي گلوب در ايران

فرهنگ سازمان و رهبري در دانشگاه شرط مهمي براي اثربخشي آن است. ظرفيت علمي و معرفتي دانشگاه فقط از اين طريق مي تواند به نحو مطلوب پشتيباني و متحقق بشود. اين پژوهش با روش پيمايش زمينه يابي در ميان مديران دانشگاه هاي دولتي شامل مناطق ده گانه در سه ردۀ مديريت دانشگاه، دانشكده و گروه انجام شد. روش نمونه گيري طبقه اي متناسب با حجم بر حسب مناطق بود و ابزار پرسشنامه استاندارد گلوب براي قابليت مقايسه با ديگر داده هاي موجود ملي و بين المللي به كار رفت. حسب مورد آزمون هاي زوجي، تي مستقل، تحليل واريانس و مقايسه چندگانه توكي به عمل آمد. وضعيت فرهنگ سازماني و فضاي كار بخش اداري و مديريتي در دانشگاه بر مبناي تجربه مديران دانشگاهي و نيز رهبري و رفتار سازماني مديران دانشگاهي و اثربخشي آنها پيمايش ملي شد. وضعيت رضايت بخشي در جمع گرايي درون گروهي، خطرپذيري و برابري خواهي جنسيتي به چشم نمي خورد. هرچند در مديران دانشگاهي شوق پيشرفت و موفقيت و ارتقاي عملكرد هست، اما در رفتار سازماني آنها عناصر حال گرايي رسوخ دارد و هر كس مي خواهد نتايج آني بگيرد به جاي اينكه به انباشت نتايج در درازمدت بينديشد. رهبران به تجربه دريافته اند كه در فرهنگ موجود سازماني، جرئت اظهار نظر به زيان آنها تمام مي شود و به همين دليل، حفظ ظاهر مي كنند و اين مانع اثربخشي آنها مي شود. فرهنگ سازمان اداري در دانشگا ه هاي ايراني هنوز درگير سلسله مراتب گرايي ناكارآمدي است. اين امر به علاوۀ ناپايداري ها سبب رشد فردگرايي خودمدار حتي در ميان دانشگاهيان مي شود. دانشگاهيان ايراني انتظارات بالايي از خود دارند، اما شرايط نهادي لازم را براي آن احساس نمي كنند. شكاف ميان ارزش هاي مورد انتظار و اعمال واقعي مي تواند به درماندگي آموخته بينجامد و تفكر علّي و حس خودكارآمدي را كاهش بدهد. برحسب مناطق ده گانه، ميان گروه هاي عمده تحصيلي، سطوح مديريتي و نيز نسل هاي سه گانه دانشگاهي تفاوت هاي معناداري ديده شد و توصيه هايي سياستي از پژوهش بر آمد.