مطالعه تطبيقي جايگاه حقوق مالكيت فكري در پروژه‌هاي تحقيقاتي مشترك

امروزه استفاده از تحقيق و توسعه مشترك باعث تسهيل پيشرفت فناوري شده و اين امر منجر به توليد محصولات، فرايندها و خدمات جديد براي بازار شده است. براي صيانت از اين دستاوردها حقوق مالكيت فكري در همكاري‌هاي فناورانه بين‌المللي و همچنين پروژه‌هاي تحقيقاتي مشترك بين بخش خصوصي و دولتي به‌خصوص در زمينه ثبت اختراع اهميت دوچنداني يافته است. به‌طوري‌كه مالكيت فكري نقش اساسي در ترويج اين نوع از همكاري‌ها بين دانشگاه، صنعت و دولت داشته و نقش مكمل در توسعه فناوري را بازي مي‌كنند؛ اما نگاهي به سياست‌هاي مالكيت فكري ايران در پروژه‌هاي تحقيقاتي مشترك و كنسرسيوم‌ها در گذشته نشان مي‌دهد كه چارچوب منسجم و كاملي در رابطه با دارايي‌هاي فكري منتج شده از اين همكاري‌ها وجود ندارد. بنابراين دو پرسش اصلي اين تحقيق عبارت از حقوق مالكيت فكري در پروژه‌هاي تحقيقاتي مشترك شامل چه مفادي است و چه راهكارها و پيشنهاد‌هايي براي بهبود حمايت از حقوق مالكيت فكري در پروژه‌هاي تحقيقاتي مشترك در ايران پيشنهاد مي‌شود، هستند. اين پژوهش يك پژوهش مقايسه‌اي و تطبيقي مي‌باشد و از روش كتابخانه‌اي به مطالعه عميق در ادبيات موجود و مقالات و كتاب‌هاي داخلي و خارجي در حوزه مالكيت فكري و پروژه‌هاي تحقيقاتي مشترك پرداخته و به‌طور خاص بر روي موافقت‌نامه‌هاي پروژه‌هاي تحقيقاتي مشترك در كنسرسيوم اروپا و انگلستان متمركز بوده است. در نهايت پيشنهاد شده در قراردادهايي كه بين شركا و ذي‌نفعان مختلف نظير دانشگاه‌ها، وزارت عتف، شوراي عالي عتف و بخش خصوصي در پروژه‌هاي تحقيقاتي مشترك منعقد مي‌شود، بندهاي براي تعيين تكليف حقوق مالكيت فكري متنج از طرح‌هاي كلان از جمله دارايي‌هاي فكري قبلي، دارايي فكري ايجاد شده در طول قرارداد اما خارج از شمول قرارداد فعلي، مالكيت مشترك در دارايي فكري بعدي، حقوق دسترسي، انتقال، محافظت، نحوه استفاده، انتشار و محرمانه‌بودن دارايي‌هاي فكري حاصله به قرارداد اضافه شود.