تحليل فضايي رابطه بين نمايه توده بدن و تيپ بدني با شاخص‌هاي محيطي در استان‌هاي ايران

زمينه و هدف: وضعيت جسماني و تركيب بدني تحت تأثير عوامل مختلفي نظير عوامل بوم‌شناختي (اكولوژيك)، زيست گاهي، تغذيه‌اي، نژادي و همچنين سن و جنس قرار مي‌گيرد. از اين‌ رو شناخت عواملي كه بتواند اثر بخشي بيشتري در حفظ سلامت و ايجاد نشاط و شادابي براي انجام كارهاي روزمره افراد داشته باشد در تسريع اين روند به جامعه ورزش كمك كننده خواهد بود. اين تحقيق به‌منظور بررسي ارتباط بين نمايه توده بدن و تيپ‌ بدني با توان‌هاي محيطي و شاخص‌هاي اجتماعي اقتصادي در استان‌هاي مختلف كشور انجام گرفت. روش تحقيق: تحقيق حاضر از نوع توصيفي تحليلي اسـت. از داده‌هاي تيپ بدني و شاخص توده بدن پسران 9 تا 13 سال به‌عنوان شاخص‌هاي پيكر سنجي و داده‌هاي ارتفاع، عرض جغرافيايي و شاخص توسعه انساني، به‌عنوان شاخص‌هاي محيطي و اجتماعي اقتصادي بهره‌برداري شد و شاخص توسعه انساني كه ميانگين سه شاخص اميد به زندگي، آموزش و تحصيلات و سرانه توليد ناخالص داخلي برحسب برابري قدرت خريد با وزن يكسان به دست مي‌آيد، به‌عنوان شاخص در نظر گرفته شد. سپس با استفاده از روش‌ها و تكنيك‌هاي آمـاري و آمار فضايي در نرم‌افزارهاي ArcGIS و SPSS تجزيــه و تحليــل هاي لازم صورت گرفت. يافته ها: تحليل رگرسيون نشان داد كه رابطه خطي بين نوع تيپ بدني و ويژگي‌هاي توپوگرافي وجود دارد (0/38=R2 و 0/02=p). بر اساس آزمون رگرسيون، رابطه معني داري بين شاخص توده بدن با عرض جغرافيايي (0/42=R2 و 0/0001=p)، ارتفاع (0/39=R2  و 0/008=p) و شاخص توسعه انساني (0/37= R2 و 0/005=p) بدست آمد. نتيجه‌گيري: وضعيت پيكري و به‌ويژه تيپ بدني، به مناطق جغرافيايي و شرايط اقتصادي – اجتماعي مختلف وابسته است و اين موضوع مي‌تواند در استعداديابي، تعيين قطب‌هاي ورزشي و توسعه سلامت، كاربرد گسترده‌اي داشته باشد.