نقش حسابداري ذهني در رفتار مالياتي خويش فرمايان (مورد مطالعه: مؤديان حقيقي استان فارس)

بخش مشاغل يكي از بخش‌هاي تأمين‌كننده ماليات است كه به دليل اهميت و گستردگي مي‌تواند سهم زيادي در تأمين درآمدهاي مالياتي دولت داشته باشد. هدف اين پژوهش بررسي نقش حسابداري ذهني در رفتار مالياتي خويش‌فرمايان است. اين پژوهش از نوع پژوهش‌هاي پيمايشي است و جامعه آماري پژوهش را مؤديان حقيقي استان فارس در سال 1398 تشكيل مي‌دهند. نتايج حاصل از آزمون فرضيه‌ها با استفاده از نمونه‌اي شامل 184 مؤدي حقيقي و با بهره‌گيري از نرم‌افزار R بيانگر اين است كه خويش‌فرمايان در استفاده از حسابداري ذهني و محاسبات مربوط به ماليات با يكديگر متفاوت هستند؛ از اين رو، ماليات‌دهندگان حقيقي را مي‌توان به دو گروه تفكيك‌كنندگان و يكپارچه‌كنندگان تقسيم كرد. همچنين نتايج بيانگر اين است كه بين حسابداري ذهني ماليات بر درآمد و ماليات بر ارزش افزوده تفاوت معناداري وجود دارد. به عبارت ديگر، ماليات‌دهندگان با احتمال بيشتري براي ماليات بر ارزش افزوده، نسبت به ماليات بر درآمد، حساب ذهني جداگانه در نظر مي‌گيرند. افزون بر اين، رابطه مثبتي بين دانش مالياتي و استفاده از حسابداري ذهني و همچنين بين حسابداري ذهني و تمكين مالياتي وجود دارد. با توجه به نتايج بدست آمده، در راستاي تأمين درآمدهاي مالياتي دولت، توجه به عواملي مانند ارتقاي دانش مالياتي مؤديان حقيقي كه مي‌تواند بر حسابداري ذهني و تفكيك ذهني ماليات قابل پرداخت از درآمد توسط آنها تأثيرگذار باشد، حائز اهميت ويژه‌اي است.