اعتبارات شرعي، بستر ظهور توحيد

مجموعۀ معارف و تعاليم ديني، به دو قسم معارف نظري و عملي تقسيم مي‌شود. تعاليم نظري دين غالباً در صورت گزاره‌هاي حقيقي، از وجود واقعياتي خبر مي‌دهند و تشكيل‌دهندۀ حوزۀ عقايد و جهان‌بيني ديني هستند. در مقابل، دستورات عملي دين شامل احكام و اخلاقيات كه عموماً به‌شكل جملات انشايي و در برخي موارد به‌صورت اخباري ذكر شده‌اند، بيانگر ايدئولوژي و موقف عملي انسان‌ها هستند. آنچه در اين مقاله مورد توجه قرار گرفته، تبيين كيفيت ارتباط اين دو دسته از حوزه‌هاي تعاليم ديني با الهام از نظريۀ اعتباريات علامه طباطبايي است. گزاره‌هاي نظري، گزاره‌هاي پايه و اساسي دين شمرده مي‌شوند و موقف عملي انسان، براساس اين مباني نظري شكل مي‌گيرد. هرچند علامه طباطبايي، به رابطۀ توليدي- منطقي ميان گزاره‌هاي حقيقي و اعتباري قائل نيستند، اما رابطۀ اين دو حوزه (اعتباريات و حقايق) را به كلي منقطع و گسسته نمي‌بينند. در مقالۀ پيش رو مي‌كوشيم با توجه به آراء علامه طباطبايي و شهيد مطهري و تحليل ايشان درباره حقيقت اعتبارات شرعي، تبييني قابل قبول، از نحوۀ ابتناء و ارتباط اعتبارات شرعي (فقه و اخلاق) با حقايق توحيدي ارائه دهيم.