رويكرد صوفيان قرن نهم به حج گزاري (مطالعه موردي سفر جامي به حج)

فعاليت نهضت‌ها و جنبش هايي با گرايش‌هاي شيعي و متصوفه اهميت بسياري در تاريخ دارد. از عرصه هاي حضور اجتماعي عرفا، توجه آنها به مناسك حج است؛ زيرا اين مراسم، عرصه اي را فراهم مي كند تا عرفا و صوفيان علاوه بر تعقيب اميال معنوي خويش، مناسبات خود با حاكمان و توده هاي مردم را به  نمايش بگذارند. سفر حج جامي، به عنوان نمونه اي از سفر حج عرفا و صوفيان و همچنين به عنوان تنها سفرنامه حج موجود از دوره تيموري آورده شده است. از آنجا كه جامي در مركز قدرت رسمي و ديواني قرار داشت، ضمن حفظ زندگي خانقاهي و ارشاد مريدان، دولتمردان را هم زيرنفوذ آورد و با توصيه به حاكمان و اميران، به حل و فصل مشكلات مردم كمك كرد. همين جايگاه او باعث شد كه در هنگام سفر حج و زيارت عتبات، سلطان حسين بايقرا وي را از پرداخت هرگونه ماليات معاف كند و نامه‌هايي به مراكز قدرت در جهان اسلام فرستاد و دستور داد كه از او و همراهانش استقبال كنند.  اين مقاله در صدد است به روش تاريخي به بررسي رويكرد صوفيان در قرن نهم به مقوله حج بپردازد و در اين رابطه، سفر حج جامي را مورد بررسي و تجزيه و تحليل قرار دهد.