«بررسي تطبيقي كرامات اولياء از ديدگاه هجويري، قشيري و امام محمّد غزّالي»

منطبق با برخي آموزه هاي عرفان و تصوّف به سالك در هنگام وصول به حق نيروي دخل و تصرّف در طبيعت عطا مي شود كه نتيجۀ آن صدور اعمالي است كه ديگران از انجام آن عاجزند كه از آن به «خرق عادات و كرامات» تعبير مي شود.هدف پژوهش حاضر بيان ديدگاه هاي هجويري، قشيري و امام محمّد غزّالي در اثبات اين گونه افعال است و از آن جا كه ايشان از آثار پيشين و هم عصر خود بهره جسته و بر آثار پسين نيز تأثير گذار بوده اند، بررسي آثار آنها مي تواند روشنگر عقايد كلّي پيرامون مسأله كرامت اولياء در تصوّف اسلامي باشد؛ از اين رو اين پژوهش با روش كيفي و به شيوۀ تحليلي ـ تطبيقي و با استفاده از منابع كتابخانه اي و با نگاهي متن محور به تحليل نظريّات ايشان دربارۀ كرامت خواهد پرداخت. تأييد و اثبات كرامات نزد هر سه مؤلف عمدتاً مبنايي روايي و نقلي دارد و ايشان با استناد به دلايل نقلي نظير اشارات قرآني، احاديث و روايات و بيان حكايات از ساير عرفا به بيان و اثبات جواز صدور كرامات از سوي اولياء مي پردازند. در ديدگاه ايشان كرامات شرط ولايت نبوده، بلكه جزئي از مقام اولياء و مؤيد نبوّت و رسالت انبياست. همچنين نوع واكنش سالك نسبت به كرامات حائز اهميت است و از اينرو كرامت حجاب مطلق نيست و از نگاه ناظر بيروني كاركردهاي آن تبيين مي شود. در اين ميان غزالي برخلاف هجويري و قشيري بر عنصر عقل و تجربه نيز در تحقق كرامات تأكيد مي ورزد.