مفاهيم و آموزه‌هاي مرتبط با ذهن‌آگاهي در دين اسلام

Concepts of Islam related to mindfulness

ذهن­آگاهي به عنوان يك روش درماني و پيشگيرانه در سال­هاي اخير توجه روان ­شناسان، روان ­درمانگران و محققان را به خود جلب كرده و به نظر مي­رسد برخي مفاهيم دين اسلام با آموزه ­هاي آن ارتباط و هم پوشي­ هايي دارد كه كمتر مورد بررسي قرار گرفته است. هدف اين مقاله بررسي و معرفي مفاهيمي در متون ديني اسلامي است كه با ذهن­ آگاهي مرتبط مي­ باشند. براي اين منظور متون ديني، عرفاني و تحقيقي مربوط به دين اسلام از منظر تفاوت­ها و تشابهاتي كه با آموزه ­هاي ذهن ­آگاهي دارند با روش كتابخانه ­اي مورد مطالعه و بررسي قرار گرفت. نتايج نشان داد عنصر توجه، آگاهي، درلحظه بودن، مراقبه و ذكر از جمله آموزه­ هايي است كه در ذهن ­آگاهي مورد تأكيد قرار گرفته و در دين اسلام نيز، يقظه، سلم، پرهيز از غفلت و نسيان، ذكر، مراقبه و حضور قلب مفاهيم مرتبط و مشابه مي­باشند كه بودن در اينجا و اكنون در آن­ها به شكل­ ها و اهداف متفاوت مورد تأكيد قرار گرفته است. علي­رغم تشابهات و هم سويي­ هايي كه در عنصر آگاهي و در لحظه بودن مشاهده مي ­شود، غير قضاوتي بودن حضور ذهن در دين اسلام مورد تاييد نبوده و بلكه يك مؤمن علاوه بر اين­كه اين حضور در لحظه­ هايش به خاطر خداست بايد نگرش قضاوت­ گرانه در خصوص ارزيابي خود نيز داشته باشد.

Mindfulness as a preventive and therapeutic approach has attracted the attention of psychologists, psychiatrists and researchers in recent years. an‎d it seems that some of the concepts of Islam are related to the mindfulness which has been less studied. The purpose of this research is to study and introduce concepts of Islamic religious that are related to mindfulness. For this purpose, the religious and mystical texts and Research findings related to Islamic religion were studied from the perspective of the differences and similarities with mindfulnesswith Library method. The results showed that the element of Attention, Awareness, At the moment of being, Meditation and Mantra is one of the doctrines that are emphasized in the mindfulness and in the religion of Islam, too, Awareness, Selm, Dzikr, avoiding of Ignorance and Neglect, Meditation and the Presence of mind is Listed and being here and now has been emphasized in different forms and purposes. Despite the similarities that are observed in the element of attention and at the moment of being, non-judgmental presence of the mindfulness has not been approved in the Islamic religion. Faithful man is in addition to the purpose of his deeds for the sake of God, should have a judge's attitude of self-assessment.