اثربخشي برنامه توانبخشي دوسا - هو بر استرس ادراك‌شده، فرانگراني و كيفيت زندگي بيماران همودياليزي

The Effectiveness of Rehabilitation Program of Dohsa-hou on Perceived Stress, Meta-worry and Quality of Life of Hemodialysis Patients

بيماران همودياليزي با مشكلات و محدوديت هايي در عملكرد فيزيكي، اجتماعي و روانشناختي مواجه هستند كه از مشكلات روانشناختي آنها مي توان به افزايش ادراك استرس و فرانگراني و كاهش كيفيت زندگي اشاره كرد. با توجه به اثربخشي برنامه توانبخشي دوسا-هو بر بسياري از ويژگي هاي روانشناختي، پژوهش حاضر با هدف تعيين اثربخشي برنامه توانبخشي دوسا-هو بر استرس ادراك شده، فرانگراني و كيفيت زندگي بيماران همودياليزي انجام شد. روش كار: روش مطالعه نيمه تجربي با طرح پيش آزمون و پسآ زمون با گروه كنترل بود. جامعه پژوهش بيماران مراجعه كننده به بخش همودياليز بيمارستان شهيد مفتح شهر ورامين در سال 1397 بودند. نمونه پژوهش 34 بيمار داراي كيفيت زندگي پايين بودند كه با روش نمونه گيري هدفمند انتخاب و با روش تصادفي ساده در دو گروه مساوي جايگزين شدند. گروه آزمايش 11 جلسه 45 دقيقه اي با برنامه توانبخشي دوسا-هو آموزش ديد و گروه كنترل در ليست انتظار براي آموزش قرار گرفت. داده ها با فرم مشخصات جمعيت شناختي، پرسشنامه استرس ادراك شده، خرده مقياس فرانگراني در مقياس افكار اضطرابي و پرسشنامه تجديدنظرشده كيفيت زندگي مرتبط با سلامت جمع آوري و با روشهاي خيدو، تي تست و تحليل كوواريانس چندمتغيري تحليل شدند. يافته ها: يافته ها نشان داد كه گروههاي آزمايش و كنترل از نظر جنسيت، سن، تحصيلات و تأهل تفاوت معني داري نداشتند ( 05 /0 < P ). همچنين در مرحله پيش آزمون گروه ها از نظر استرس ادراك شده، فرانگراني و كيفيت زندگي مرتبط با سلامت تفاوت معني داري نداشتند ( 05 /0 < P ). به اين ترتيب كه برنامه توانبخشي دوسا-هو باعث كاهش استرس ادراك شده و فرانگراني و افزايش كيفيت زندگي مرتبط با سلامت بيماران همودياليزي شد( 05 /0> P ). نتيجه گيري: بر اساس نتايج، توصيه مي گردد كه درمانگران و روان شناسان باليني در كنار ساير رويكردها و روش هاي درماني از برنامه توانبخشي دوسا-هو براي بهبود ويژگي هاي مرتبط با سلامت از جمله كاهش استرس و فرانگراني و افزايش كيفيت زندگي بيماران همودياليزي استفاده كنند.

Hemodialysis patients face difficulties and limitations in physical, social and psychological functioning which from their psychological problems cited to increase perceived stress and meta-sorry and decrease quality of life. Regarded to the effectiveness of rehabilitation program of Dohsa-hou on many psychological characteristics, present research aimed to determine the effect of rehabilitation program of Dohsa-hou on perceived stress, meta-worry and quality of life in hemodialysis patients. Methods: The method of present research was quasi-experimental with pretest and posttest design with control group. The research population was patients referred to hemodialysis ward of Shahid Mofatah Hospital of Varamin city in 2018 year. The research sample was 34 patients with low quality of life which were selected by purposeful sampling method and randomly replaced into two equal groups. The experimental group trained 11 sessions of 45 minutes with rehabilitation program of Dohsa-hou and the control group was replaced on the waiting list for training. Data collected with specifications demographic form, perceived stress questionnaire, subscale of meta-worry in anxious thought scale and revised health related quality of life questionnaire and analyzed with using methods of Chi-square, t-test and multivariate analysis of covariance. Results: The findings showed that between the experimental and control groups there was no significant difference in terms of gender, age, education and marriage (P > 0/05). Also, between groups in the pretest stage there was no significant difference in terms of perceived stress, meta-worry and health related quality of life (P > 0/05), but in the posttest stage there was significant difference in terms of all three variables (P < 0/05). In the other words, rehabilitation program of Dohsa-hou led to decreased perceived stress and meta-worry and significantly increased health related quality of life in hemodialysis patients (P < 0/05). Conclusions: Based on the results, it is recommended that therapists and clinical psychologists along with other approaches and therapies, to use from the rehabilitation program of Dohsa-hou to improve the characteristics related health including decrease stress and meta-worry and increase health related quality of life of hemodialysis patients.