عنوان مقاله :
بررسي فون و انبوهي پشه خاكي در شهرستان فسا در فاصله ماه‌هاي ارديبهشت تا مهر 1392
عنوان به زبان ديگر :
The Study of Sand Fly Fauna in an Endemic Focus for Cutaneous Leishmaniasis in Fasa from April to October in the year 2013
پديد آورندگان :
شرفي، مهدي دانشگاه علوم پزشكي فسا - گروه تخصصي مبارزه با بيماري‌ها، فسا، ايران , اكبري بانياني، نفيسه دانشگاه علوم پزشكي فسا - گروه ميكروب شناسي و انگل شناسي، فسا، ايران , رئيسي، عبداله دانشگاه علوم پزشكي فسا - گروه تخصصي مبارزه با بيماري‌ها، فسا، ايران , دست منش، سولماز دانشگاه علوم پزشكي هرمزگان - گروه تخصصي بهداشت خانواده، معاونت بهداشتي، بندر عباس، ايران
كليدواژه :
فون , پشه خاكي , پشه خاكي , فلبوتوموس , ليشمانيوز پوستي
چكيده فارسي :
زمينه و هدف: ليشمانيوز، به عنوان يك بيماري زئونوز، در اغلب نقاط جهان به يكي از اشكال پوستي (سالك)، احشايي و يا مخاطي- پوستي بروز مي‌كند. عامل اين بيماري تك ياخته ليشمانيا است كه عموما توسط گونه‌هاي پشه خاكي منتقل مي‌شود. نظر به اين‌كه شهرستان فسا يكي از كانون‌هاي اندميك بيماري سالك مي‌باشد مطالعه حاضر به هدف تعيين گونه‌هاي پشه خاكي در منطقه انجام شد.
مواد و روش‌ها: در مطالعه‌اي توصيفي- مقطعي فون پشه خاكي در طول ماه‌هاي ارديبهشت تا مهر سال 92 بررسي شد. نمونه‌گيري در روستاهاي با بروز متفاوت با استفاده از تله چسبان به صورت 15 روزه انجام شد. سپس نمونه‌هاي صيد شده مونت و با استفاده از كليد معتبر شناسايي شدند.
نتايج: در مجموع 3842 عدد پشه خاكي صيد شد. از مجموع نمونه‌هاي صيد شده 60٪ نر و بقيه ماده بودند و 30% آن‌ها از اماكن داخلي و بقيه از اماكن خارجي صيد شدند. به طور كلي 10 گونه شناسايي شد كه Phlebotomus papatasi گونه غالب منطقه بود و P. sergenti در رده دوم قرار گرفت.
نتيجه‌گيري: در شهرستان فسا پشه خاكي‌ها با تنوع گونه‌اي زياد و وفور بالا فعالند. P. papatasi به عنوان گونه غالب، انگل ليشمانيا را از جوندگان مخزن به انسان‌ها انتقال مي‌دهد كه اين موضوع با شيوع بيماري سالك نوع روستايي در اين شهرستان مطابقت دارد. با توجه به نيمه اهلي بودن اين ناقل، عمليات سمپاشي در اين مناطق (كانون‌هاي ليشمانيوز روستايي) كاربرد چنداني ندارد. در اين كانون‌ها عمليات مبارزه با مخازن و آموزش ساكنين در مورد راه‌هاي پيشگيري از گزش در كنترل بيماري موثر مي‌باشد.
چكيده لاتين :
Background & Objectives: Leishmaniasis as a zoonosis disease seen in three forms including Cutaneous, mucocutaneous, and visceral (kala- azar). The Leishmania transferred by sand flies is the causative agent of this disease. Considering that leishmaniasis is an endemic disease in Fasa, this study was performed to determine the sand fly species of Fasa,
Materials & Methods: In this cross- sectional study from April to September 2014, the fauna of sand flies was investigated. Sampling was done in villages with above, medium, and low incidence by using sticky traps every 15 days. Then, captured specimens were mounted and identified by specific key.
Results: 3842 sand flies were captured for ecological studies. 2305 of them (60%) were males and the rest of them were females. 1152 specimens (30% of them) were from indoors and the rest were from outdoors. Totally, 10 species were identified including Phlebotomus. Papatasi, Ph. Alexandri, Ph. Sergenti, Ph. Mongolensis, Ph. Bergeroti, Ph. Caucasicus, Sergentomyia theodori, S. Baghdadis, S. sintuni, and S. antennata. Among captured specimens Phlebotomus Papatasi, Ph. Sergenti had the first and the second places, respectively.
Conclusion: Sandflies in Fasa are very active with high prevalence and species diversity. Phlebotomus Papatasi as the predominant species transfers Leishmania from rodents to humans. This subject is related to the prevalence of rural leishmaniasis in this area. According to the semi-domestic vector, spraying is not helpful in a rural foci of cutaneous leishmaniasis. But the control of reservoir and educating the residents about prevention ways of bite are effective in disease control and prevention.
عنوان نشريه :
مجله دانشگاه علوم پزشكي فسا
