تهاجمات قراخانيان به بخارا و سقوط دولت سامانيان

ظهور سامانيان در 287 /900 بدنبال توفيقات جنگي در نبرد با صفاريان، علويان طبرستان و پاره اي قبايل ترك مرزنشين شرقي خراسان و ماوراءالنهر شكل گرفت. ليكن تشديد زياده‌ خواهي سپاهيان از نيمه قرن چهارم، امور ديواني و كشورداري دولت ساماني را دچار ازهم گسيختگي نمود و وزراء و اهل ديوان را در اطاعت اهل شمشير درآورد. سوال اصلي پژوهش اينست كه آيا تهاجمات قراخانيان؛ سبب فروپاشي سامانيان شد يا تثبيت تركان غزنوي؟ يافته‌هاي تحقيق حاضر مبتني بر اينست كه اگر سقوط سامانيان را از ضربت سرداران آل افراسياب بدانيم، بي‌شك بسترسازي اين فروپاشي را بايد در تداركات سپهسالاران غزنوي در حذف آل سامان ايراني تبار دانست. سقوط بخارا توسط قراخانيان، براستي متأثر از سقوط نيشابور توسط غزنويان بود. طرح مسئله در پژوهش كنوني به تثبيت و تقويت غزنويان بازميگردد نه تهاجم قراخانيان. اين طمع غزنويان بود كه با تهاجمات قراخانيان برانگيخته شد و بهانه نهايي براي حذف دولت ساماني را فراهم ساخت. حتي فقهاي ماوراءالنهر نيز بتدريج بر حاكميت غزنويان صحه گذاردند. معاهده صلح قطوان ، تقسيم واقعي قدرت بين حذف قراخانيان و اقتدار غزنويان در دو سوي جيحون را بروشني محقق گرداند. روش تحقيق تحليلي توصيفي و مستند به منابع اصلي قرون چهارم و پنجم است.