اثر تاريخ و روش كاشت بر برخي خصوصيات فيتوشيميايي و عملكرد گاوزبان ايراني (Echium amoenum) تحت ‎تأثير كودهاي بيولوژيك و شيميايي

اهداف: نظر به اهميت گاوزبان ايراني به عنوان يكي از مهم ترين محصولات دارويي كه در بسياري از صنايع داروسازي، آرايشي و بهداشتي كاربرد دارد، اين پژوهش با هدف بررسي همزمان اثرات تاريخ كاشت، روش كاشت و كودهاي بيولوژيك و شيميايي مختلف بر برخي خصوصيات فيتوشيميايي گاوزبان ايراني در شرايط مشهد انجام گرفت. مواد و روش‎ها: به‎منظور بررسي اثر تاريخ‎ و روش‎هاي كاشت مختلف بر برخي خصوصيات كيفي گاوزبان ايراني (Echium amoenum) تحت‎تأثير كودهاي بيولوژيك و شيميايي، پژوهشي در دو سال زراعي متوالي 911390 و 921391 در مزرعه‌ي تحقيقاتي دانشگاه فردوسي مشهد به‌صورت كرت‌هاي دوبار خرد‌شده در قالب طرح پايه‌ي بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار انجام شد. دو تاريخ كاشت مختلف (20 اسفندماه 1390 و 15 فروردين‌ماه 1391) در كرت‌هاي اصلي، سه نوع كود زيستي و شيميايي مختلف ميكوريزا (حاوي قارچ Glomus mosseae)، بيوسولفور (حاوي باكتري هاي Thiobacillus spp.)، كود شيميايي نيتروژن و شاهد در كرت‌هاي فرعي و دو نوع روش كاشت بذركاري مستقيم و نشاكاري در كرت‌هاي فرعي‌فرعي قرار گرفتند. يافته‎ها: نتايج آزمايش نشان داد كه بيشترين عملكرد گل خشك در شرايط استفاده از ميكوريزا در تاريخ كاشت اسفند و در روش بذركاري بدست آمد. كاربرد كودهاي ميكوريزا، بيوسولفور و شيميايي در شرايط نشاكاري گاوزبان ايراني در تاريخ كاشت اسفند به ترتيب منجر به افزايش 45، 42 و 35 درصدي عملكرد دانه در مقايسه با شاهد شد. در تاريخ كاشت فروردين ميزان فعاليت آنتي اكسيداني در روش بذركاري بيشتر از روش نشاكاري بود. كاربرد كودهاي ميكوريزا و بيوسولفور ميزان فعاليت آنتي اكسيداني را به‎ترتيب 18 و 35 درصد در روش بذركاري و به ترتيب 20 و 18 درصد در روش نشاكاري نسبت به شاهد افزايش دادند. استفاده از كود ميكوريزا در تاريخ كاشت فروردين ميزان آنتوسيانين كل را به ترتيب 28 و 27 درصد در شرايط بذركاري و نشاكاري نسبت به شاهد افزايش داد. نتيجه‎گيري: به‎طور كلي با توجه به يافته‎هاي اين پژوهش، روش كاشت به صورت بذركاري در اسفند ماه با استفاده از نهاده‎هاي بوم‎سازگار ميكوريزا و بيوسولفور براي بهبود عملكرد و خصوصيات كيفي گاوزبان ايراني توصيه مي‎گردد.