بررسي تأثير مديريت آبياري بر نوسانات سطح آب زيرزميني كم عمق (يك مطالعه موردي: مناطق مياندوآب و مهاباد)

امروزه فعاليت هاي انساني در بخش كشاورزي به خصوص در نواحي خشك و نيمه خشك برروي چرخه و انتقال آب سطحي و زيرزميني تاثير به‌سزايي داشته است. از اين رو، بررسي وضعيت منابع آب زيرزميني داراي اهميت است. تخمين‌هاي مناسب و قابل‌اعتماد تغذيه ناشي از آبياري بر آب زيرزميني مي تواند در اين امر موثر باشد. به‌منظور بررسي تأثير آبياري بر تغذيه آبخوان، يك مزرعه گندم، دو مزرعه جو و سه مزرعه چغندرقند در شهرستان مياندوآب و دو مزرعه گندم در شهرستان مهاباد در حوضه درياچه اروميه تحت مديريت كشاورزان انتخاب شدند. شبيه‌سازي نفوذ با استفاده از مدل HYDRUS-1D در طول دوره رشد محصولات مذكور انجام شد. با پايش رطوبت خاك در اين مزارع، مدل با رطوبت‌هاي خاك اندازه‌گيري شده از طريق حل معكوس، واسنجي و صحت سنجي شد. دقت مدل بعد از انجام مراحل واسنجي و صحت سنجي در تخمين جريان آب در داخل خاك مناسب بود. مقادير ضريب تعيين و خطاي جذر ميانگين در مرحله واسنجي به ترتيب بين 0.6 تا 0.85 و 0.17 تا 0.033 cma/cma به دست آمد. ضريب تعيين و خطاي جذر ميانگين مربعات در مرحله صحت‌سنجي نيز به ترتيب بين 0.62 تا 0.88 و 0.002 تا 0.023 (cma/cma) به دست آمد. پس از واسنجي مدل، تغييرات رطوبت در اعماق مختلف خاك تا سطح آبخوان توسط مدل شبيه‌سازي شد. پيشروي رطوبت در عمق خاك از عمق 0.7 تا 4.7 توسط مدل برآورد شد. آب آبياري سبب تغذيه آب زيرزميني در مزارع مورد مطالعه شد كه اين ميزان تغذيه در اثر آبياري و بارندگي، بسته به نوع خاك، نوع كشت و مديريت آبياري در مزارع مختلف متفاوت بود. بيشترين تغذيه در مزرعه H3 با خاك لوم رسي شني به مقدار 221 ميلي متر از 789 ميلي متر مجموع آبياري و بارندگي (28 درصد) در طول فصل كشت گياه جو بدست آمد.