تحولات قرباني در حج از نگاه فقه و تاريخ ( با تاكيد بر وضع فعلي قرباني )

در اين پژوهش پس از ارائه سيري براي تحولات قرباني در حج در چهار دوره(دوره اول: قرباني در منا و مصرف بهينه آن؛ دوره دوم: ازدياد تعداد حجاج و دفن و آتش زدن قرباني؛ دوره سوم: قرباني درقربانگاه در وادي محسر؛ دوره چهارم: قربانگاه نوين با طرح جديد قرباني) به فتاواي فقهاي شيعه درهرمرحله با بيان مستند شرعي آن اشاره مي‌شود وضمن بيان ادله در منا بودن قرباني، به حكم آن در شرايطي چون اتلاف قرباني در منا يا در خارج منا بودن كشتارگاه جديد و اقوال و استدلال هاي مربوط به آن پرداخته شده و در پايان، قول به‌كفايت ذبح اختياري در حرم پذيرفته‌ شده است و براساس آن، قرباني دركشتارگاه جديد كه در معيصم وخارج منا و داخل حرم قرار دارد، براساس ادله شرعي و به حكم اولي معتبر دانسته شده است. روش پژوهش در اين تحقيق، تاريخي و فقهي ‌است و ارائه جديد مراحل قرباني و بررسي وضع فعلي آن از نگاه فقه و تاريخ از نوآوري هاي اين مقاله به شمار مي آيد.