سياست اقتصادي شاه عباس اول و زيارت مشهد

در دوره‌هايي كه شهرهاي مذهبي عراق در تصرف صفويان بود زوار ايراني مي‌توانستند با آسودگي به زيارت مشاهد متبركه شيعه بروند و هزينه‌هايي كه در طول سفر مي‌كردند نيز درنهايت نصيب واليان صفوي مي‌شد؛ اما در برهه‌هايي كه عثماني‌ها بر اين شهرها چيره مي‌شدند به بهانه‌هاي مختلف هزينه‌هاي گزافي از زوار ايراني مي‌گرفتند. اين امر به همراه مبالغ كثيري كه توسط حجاج در زيارت سالانه حج خرج مي‌شد موجب خروج حجم عظيمي از نقدينگي از قلمرو صفويان مي‌شد. پژوهش حاضر باهدف بررسي نحوه مواجهه شاه‌عباس با اين مسئله به روش توصيفي – تحليلي مبتني بر متون كتابخانه‌اي انجام‌گرفته و درصدد پاسخ به اين سؤال است كه شاه‌عباس براي جلوگيري از خروج سرمايه از قلمرو خود چه سياستي در پيش گرفته است؟ بر اساس نتايج شاه‌عباس ازيك‌طرف شروط مالي سنگيني براي زوار و حجاج گذاشت و از جانب ديگر تلاش نمود تا با اقدامات تبليغي و فعاليت‌هاي عمراني مشهد را به كانون نخست زيارتي شيعيان تبديل كند.