مديريت ريسك روگذري سد حاجيلر‌چاي با شبيه‌سازي مونت‌كارلو و پويايي سيستم‌ها

سدها در مهار سيلاب و كاهش خسارت آن نقش موثري دارند و از طرف ديگر در خلال سيلاب، بروز پديده روگذري و عبور آب از روي سد همواره آن را تهديد مي‌نمايد. بنابراين به منظور حفظ ايمني سد در برابر سيلاب و همچنين حفظ كارايي سد، بايستي بين تراز آب مخزن سد و ريسك روگذري آن تعادل ايجاد نمود. با استفاده از پويايي سيستم‌ها مي‌توان مجموعه‌اي از عوامل پيچيده، مرتبط و موثر در پديده روگذري را در كنار يكديگر قرار داده و تأثير سناريوهاي مختلف را بر روي ريسك روگذري بررسي نمود. در اين تحقيق با استفاده از توسعه مدل پويايي سيستم‌ها، تأثير پارامترهاي مختلف بر روي ريسك روگذري سد حاجيلر‌چاي با شبيه‌سازي مونت‌كارلو بررسي شده است. سپس با استفاده از يك استاندارد معتبر، تلفات ناشي از شكست سد مذكور به ميزان ۴۴۱ و ۱۱۸ نفر به ترتيب براي حالت‌هاي بدون هشدار و با هشدار كافي تخمين زده شده و ميزان ريسك روگذري قابل قبول ۲/۲۷×۱۰-۶ محاسبه شده است. بر مبناي اين ريسك، تراز قابل اطمينان براي آب سد حدود۷۰/۱۰۴۰ متر تعيين گرديده و سطح اراضي قابل توسعه در پايين دست سد حدود ۱۶۶۰ هكتار برآورد شده است. همچنين نتايج نشان مي‌دهد با افزايش عمر سد، ‌مخصوصاً بعد از ۲۰ سال، با انباشت رسوب و نشست سد، ميزان ريسك روگذري افزايش يافته و با عنايت به افزايش چشمگير ريسك روگذري ناشي از تغيير نوع سر‌ريز سد به منظور صرفه جويي در هزينه احداث آن، لزوم اقدام براي كاهش ريسك از جمله كنترل تراز آب مخزن سد ضروري مي‌باشد.