بررسي و تبيين كاربردهاي ظروف كروي مخروطي در سفالگري دوره اسلامي

از ميان توليدات بشري، هنر سفالگري به‌طور قابل‌ ملاحظه‌اي بيانگر تفكرات و انديشه‌ها و خلاقيت‌هاي ذهني انسان در طول تاريخ بوده است كه در اين ميان، سفالينه‌هاي بدون لعاب در دوران اسلامي با كاربرد خاص از جايگاه ويژه‌اي برخوردار مي‌باشد.كاربرد ظروف كروي مخروطي همواره از موضوعات بحث‌برانگيز در مطالعات سفال دوره اسلامي در قرون مياني بوده است. پراكندگي نظرات ارائه‌شده در كنار گستره وسيع توليد و بازۀ تاريخي محدود استفاده از اين ظروف از عواملي است كه به ابهام در كاركرد اين اشياء دامن زده است. هدف اصلي اين مقاله رسيدن به منطقي‌ترين فرضيه‌اي است كه تاكنون مطرح‌شده است. به اين منظور در مورد مهم‌ترين فرضياتي كه از حدود يك‌صد سال قبل توسط محققين در اين خصوص ارائه‌شده است، مطالعه شد و در اين ميان شش فرضيه مهم‌تر يعني: كوزۀ فقاع، كوزۀ سيماب، عطردان، قاروره، پرتابۀ آتشزا و مخزن توليد بخار مورد تجزيه‌وتحليل دقيق‌تر قرار گرفت. بر اين اساس و با توجه به شواهد جديد به‌دست‌آمده، مشخص شد؛ فرضيه فقاع كه نخستين بار توسط آقايان عبدالله قوچاني و مرحوم شهريار عدل مطرح گرديده از استواري و دقت بالايي برخوردار است. در اين تحقيق از روش توصيفي تحليلي استفاده‌ شده و روش گردآوري اطلاعات كتابخانه‌اي مي‌باشد.