مطالعه و تحليل ظروف شيشه‌اي دوران اسلامي موزه‌هاي هگمتانه و آرامگاه بوعلي ‌سينا

صنعت شيشه‌گري از فنون و دانش‌هاي قديمي در ايران پيش از اسلام بوده كه در دوران اسلامي همچنان تداوم يافته ‌است. اين پژوهش به مطالعۀ ظروف شيشه‌اي دوران اسلامي موزه هاي هگمتانه و آرامگاه بوعلي سينا همدان مي‌پردازد. اشياء شيشه‌اي نگهداري شده در اين دو مجموعه از حفاري‌هاي غيرمجاز بدست آمده و تاكنون هيچ گونه پژوهشي بر روي اين ظروف انجام نشده ‌است. روش پژوهش به صورت توصيفي تحليلي است و بر اساس مقايسه با اشياء موزه اي و مطالعات كتابخانه‌اي تاريخ‌گذاري شده است. مطالعه و مقايسه‌هاي اين ظروف نشان مي‌دهد كه در سه دوره زماني قابل تاريخگذاري هستند. گروه اول، مربوط به سدۀ اول و دوم هـ.ق، گروه دوم، در سدۀ سوم تا پنجم هـ.ق و گروه سوم، مربوط به سده هاي ششم و هفتم هـ.ق هستند. از نظر كاربرد اين اشياء به سه گروه ظروف كوچك (ويژه مواد دارويي يا آرايشي)، ظروف حجامت و صراحي‌ها قابل تقسيم بندي هستند. پرسش هاي اساسي اين است كه: اشياء مورد مطالعه قابل مقايسه و تاريخگذاري با ساير اشيا مكشوفه از كاوش‌هاي علمي هستند؟ محل توليد نمونه هاي مورد مطالعه كجاست؟ و كاربرد آنها چه بوده است؟ تمام ظروف مورد مطالعه، قابل مقايسه با ساير ظروف شيشه‌اي مجموعه‌هاي داخل و خارج كشور كه مربوط به دوران اسلامي بوده و از كاوش‌هاي علمي بدست آمده، گاهنگاري و مقايسه شده ‌است. با توجه به اينكه بيشتر نمونه ها با يافته هاي نيشابور قابل مقايسه است، نيشابور به عنوان يكي از مراكز توليد اين اشياء مورد توجه است كه احتمالاً به عنوان كالاي صادراتي به غرب فلات ايران ارسال شده باشند.