بررسي و تحليل باستان‌شناختي محوطه شهريري استان اردبيل

عصر مفرغ متاخر و آهن I از نظر فرهنگي نشانگر تحولاتي بسيار مهم در ساختار فرهنگ مادي و معنوي مردمان ساكن فلات ايران است. شناخت و استفاده از آهن در اين دوره به مثابه كشف عظيمي بود كه در تمام زواياي زندگي بشر آن روز سايه افكند. زمينه هاي ايجاد امپراطوري هاي گسترده در پي اين دوره بر پايه هاي جامعه اي استوار گشت كه با سپري كردن عصر آهن، پتانسيل جهاني شدن يافته بود؛ لذا مي توان اين برهه را دوره آغاز تاريخي ايران ناميد. يكي از شاخص ترين و مهم ترين محوطه هاي نشانگر اين تحولات در شمال غرب ايران، محوطه باستاني شهريري در مشكين شهر استان اردبيل است كه در طي بررسي هاي چالز برني شناسايي شده و طي سه فصل كاوش باستان شناختي طي سال هاي 1382،83،84 به سرپرستي نگارنده (عليرضا هژبري نوبري) با هدف شناسايي فرهنگ هاي عصر آهن حوزه شرقي شمال غرب ايران مورد مطالعه قرار گرفت. در اين محوطه مي توان شاخصه هاي فرهنگي عصر آهن حوضه شرقي شمال غرب را در بستر فرهنگي پيوسته اي مطالعه نمود. وجود قلعه ي استحكاماتي با بهره گيري از موانع طبيعي دفاعي، گورستان پراكنده در اطراف محوطه و فضاي آييني همراه با سنگ افراشت هاي انسان ريخت از مهمترين قسمت هاي شناخته شده ي حاصل از كاوش هاي باستان شناختي محوطه شهريري مي باشد. نتايج مطالعات انجام يافته در قلعه شهريري نشان مي دهد كه شكل گيري محوطه از اواخر دوره مفرغ مياني و مفرغ متاخر بوده و نمود باستان شناسي اين دوره معبد اوليه و استقرار هاي كوچ نشيني است. توسعه محوطه در دوره آهن بوده و نمود باستان شناسي آن قلعه استحكاماتي، معبد شهريري و گورستان وسيع مي باشد.