بررسي تاثير پساب بر انباشت فلزات سنگين در خاك و خطرهاي بهداشتي آن

بحران آب يكي از مسايل اساسي مناطق خشك و نيمه خشك مانند ايران است. بنابراين استفاده از پساب شهري رو به فزوني است. در اين راستا براي بررسي پيامدهاي آبياري با پساب شهري بر تعيين غلظت كل فلزات سنگين روي، مس، كادميوم، سرب،كروم و نيكل در خاك و دانه هاي ذرت و محاسبه ي شاخص هاي انباشت آلودگي، انتقال گياهي و شاخص خطر بهداشتي اين عناصر، سه مزرعه با بافت خاك مشابه با آبياري سطحي، شامل آبياري با آب شور، آب چاه و آبياري 6 ساله با پساب، در منطقه قم انتخاب شد. براساس نتايج، آبياري با پساب، غلظت كادميوم و سرب، را كاهش و غلظت ساير فلزات را افزايش  داد. حداكثر افزايش غلظت عناصر در خاك پس از آبياري با پساب، مربوط به نيكل (mg/L 7) و حداقل افزايش مربوط به مس (mg/L 2.31) بود. همچنين شاخص انباشت آلودگي خاك براي كروم و نيكل بزرگتر از عناصر ديگر بود. به علاوه در تيمار پساب بزرگ ترين ميانگين شاخص انتقال به ذرت در كادميوم (4.03) و سرب (3.03) و كم ترين آن مربوط به كروم (0.15) بود. همچنين غلظت كروم، كادميوم و مس در دانه هاي ذرت تحت آبياري با پساب، از حد مجاز براي مصرف انسان فراتر بود. شاخص خطر سرب در ذرت براي همه ي مصرف كنندگان و شاخص خطر كادميوم در ذرت براي كودكان بزرگتر از 1 بود. با توجه به نتايج، به نظر مي رسد شاخص خطر بهداشتي، برآورد محتاطانه تر از خطر فلزات سنگين، در مقايسه با حد مجاز استفاده از آن توسط گياهان ارائه مي كند كه نياز به بررسي بيش تر نيز دارد.