نقش «جغرافيا» در هويت ايرانِ دوره ساساني

در ميان مؤلفه‌هاي هويت ايران دوره ساساني، يكي از مؤلفه‌هاي تأثيرگذاري كه ساسانيان بر روي آن دست گذاشتند، «جغرافيا» بود كه زمينه‌هاي تمايز ايران را از ديگر جوامع فراهم مي‌آورد. دستگاه سياسي ـ ديني ساساني كه به اهميت سرزمين و «هويت جغرافيايي» در همبستگي مردم و استحكام نظام سياسي پي برده بود، اهتمام ويژه‌اي به آن نشان داد. در اين راستا در اين دوران، نام «ايران» با يك مفهوم سرزميني ـ مرزي، در برابر اغيار يا «انيران»هاي ديگر، كاربرد بسياري يافت و در نوشته‌هاي برجاي مانده از آنها انعكاس بسياري پيدا كرد. ساسانيان، سرزمين تحت سيطره خود را «ايرانشهر» مي‌ناميدند و به انحاء مختلف درصدد صورتبندي و اثبات آن بودند كه به موفقيت نيز دست يافتند. هم‌چنين در نيل به اين هدف، توجه به امور مرزها افزايش يافت و كارگزاران ساساني، نظارت دقيقي بر آن داشتند. دوچندان شدن اهميت منصب «مرزبان» نتيجه چنين ديدگاهي بود. مقاله پيش‌رو، به بررسي هويت جغرافيايي در دوره ساساني ‌مي‌پردازد.