بررسي سير نگارش قرائات قرآن كريم

علم قرائات قرآن كريم، از باسابقه‌ترين و پر تأليف‌ترين موضوعات علوم قرآن است. تأثير اين دانش بر علم تفسير و ادبيات عرب اهميت آن را دوچندان مي‌كند. نگارش قرائت‌هاي مختلف قرآن كريم پس از عصر نقل شفاهي قرائات آغاز گرديد و از نخستين سده‌هاي هجري موردتوجه و عنايت ويژه علماء، اديبان، مفسران و قرآن‌پژوهان قرار گرفت و در اين زمينه آثار بسياري تأليف گرديد. اين آثار ابتدا به‌صورت بخشي از تفاسير و كتاب‌هاي علوم قرآن و حديث و ادبيات عرب و سپس به‌صورت نگاشته‌هاي مستقل در قالب‌هاي گوناگوني مانند «مُفرَده» (تك‌نگاري)، «موسوعه» (جامع نگاري) و توجيه نگاري وجوه قرائات به روش‌هاي محرره (منضبط) و مرسله (آزاد) تدوين يافت. تحقيق پيش رو، به روش نگاهي اجمالي به آثار نگاشته شده در علم قرائت دارد و با بررسي اولين كتاب‌هاي علم قرائت، قدمت اين دانش را نشان مي‌دهد. همچنين با پي‌جويي كتاب‌هاي مهم علوم قرآن، تفسير، حديث و ادبيات، ميزان شيوع و گستردگي علم قرائت در هر يك ازاين‌گونه كتاب‌ها در ميان آثار شيعه و اهل‌سنت موردبررسي قرار مي‌گيرد. علاوه بر اين نوشتار حاضر با گونه شناسي كتاب‌هاي مربوط به علم قرائت، خواننده را با انواع مختلف تحقيقات علم قرائت آشنا مي‌سازد. بدين ترتيب مقاله حاضر مي‌تواند راهنماي مناسبي براي محققان رشته علوم قرآني باشد تا آثار نگاشته شده در علم قرائت را بشناسند و بتوانند در تحقيقات خود از اين آثار استفاده كنند.