پديد آورندگان :
بحريني، اسماعيل داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﯽ، واﺣﺪ اﻫﻮاز - ﮔﺮوه رواﻧﺸﻨﺎﺳﯽ - رواﻧﺸﻨﺎﺳﯽ ﻋﻤﻮﻣﯽ، اﻫﻮاز , جمهري، فرهاد داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﯽ، واﺣﺪ اﻫﻮاز - ﮔﺮوه رواﻧﺸﻨﺎﺳﯽ - رواﻧﺸﻨﺎﺳﯽ ﻋﻤﻮﻣﯽ، اﻫﻮاز , احتشام زاده، پروين داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﯽ، واﺣﺪ اﻫﻮاز - ﮔﺮوه رواﻧﺸﻨﺎﺳﯽ - رواﻧﺸﻨﺎﺳﯽ ﻋﻤﻮﻣﯽ، اﻫﻮاز , حيدرئي، عليرضا داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﯽ، واﺣﺪ اﻫﻮاز - ﮔﺮوه رواﻧﺸﻨﺎﺳﯽ - رواﻧﺸﻨﺎﺳﯽ ﻋﻤﻮﻣﯽ، اﻫﻮاز
كليدواژه :
كانون كنترل سلامت , ديابت , كيفيت زندگي , پريشاني
چكيده فارسي :
زمينه و هدف
ديابت مي تواند تاثيرات روانشناختي قابل توجهي بر سلامتي بگذارد و بهبود بيماري را به تاخير بياندازند. لذا اين مطالعه با هدف آزمون و مقايسه رابطه علي كانون كنترل سلامت و كيفيت زندگي مرتبط با سلامت با ميانجي گري پريشاني روان شناختي ديابت در بيماران مبتلا به ديابت نوع1 و 2 انجام شد.
روش و مواد
جامعه آماري شامل كليه بيماران مبتلا به ديابت نوع يك و دو مراجعه كننده به متخصصين غدد شهر بوشهر در سال 1398 بود كه از بين آنها 371 نفر به روش نمونه گيري در دسترس انخاب شدند و به پرسشنامه هاي كيفيت زندگي مرتبط با سلامتي، پريشاني رواني بيماران ديابتي و پرسشنامه كانون كنترل سلامت پاسخ دادند. داده ها با استفاده از روش تحليل مسير با استفاده از نرم افزار AMOS-22 تحليل شدند.
يافته ها
ميانگين (انحراف معيار) سن شركت كنندگان (4/7) 5/36 و در گروه ديابت نوع دو، (1/7) 7/37 سال بود. در گروه ديابت نوع يك، با افزايش كانون كنترل سلامت مربوط به افراد موثر با ميانگين (انحراف معيار) (2/3) 1/28 و افزايش كانون كنترل سلامت دروني با ميانگين (انحراف معيار) (1/3) 1/23، كيفيت زندگي مرتبط با سلامت با ميانگين (انحراف معيار) (2/7) 1/40 افزايش (001/0>P). اما با افزايش كانون كنترل سلامت مربوط به شانس با ميانگين (انحراف معيار) (7/8) 24، كيفيت زندگي مرتبط با سلامت كاهش مي يابد (001/0>P). در گروه ديابت نوع دو نيز با افزايش كانون كنترل سلامت مربوط به افراد موثر با ميانگين (انحراف معيار) (3/4) 3/26 و افزايش كانون كنترل سلامت دروني با ميانگين (انحراف معيار) (1/7) 1/25، كيفيت زندگي مرتبط با سلامت با ميانگين (انحراف معيار) (1/12) 2/43 افزايش (001/0>P). اما با افزايش كانون كنترل سلامت مربوط به شانس با ميانگين (انحراف معيار) (6/6) 3/20، كيفيت زندگي مرتبط با سلامت كاهش مي يابد (001/0>P). پريشاني روانشناختي ديابت رابطه بين كانون كنترل سلامت مربوط به شانس و مربوط به افراد موثر را با كيفيت زندگي به طور كامل و رابطه بين كانون كنترل سلامت دروني با كيفيت زندگي را به صورت جزيي ميانجي گري كرد. بين دو گروه بيمار مبتلا به ديابت نوع يك و دو به لحاظ برازش مدل مسيرها اختلاف معني داري وجود نداشت.
نتيجه‌گيري:
مطالعه نشان داد در هر دو گروه ديابت نوع يك و دو با افزايش كانون كنترل سلامت مربوط به افراد موثر و كانون كنترل سلامت دروني، كيفيت زندگي مرتبط با سلامت بهبود يافت، اما با افزايش كانون كنترل سلامت مربوط به شانس، نمره كيفيت زندگي مرتبط با سلامت كاهش پيدا كرد. كانون كنترل سلامت دروني علاوه بر تاثير مستقيمي كه بر كيفيت زندگي گذاشت از طريق كاهش پريشاني ديابت نيز منجر به بهبود كيفيت زندگي در هر دو گروه بيماران مبتلا به ديابت نوع 1و 2 شد.
چكيده لاتين :
Background and Objective
Diabetes can have significant psychological effects on health and delay the disease's recovery. Therefore, the aim of this study was to test and compare the causal relationship between the health control center and health-related quality of life mediated by diabetic distress in patients with type 1 and type 2 diabetes.
Materials and Methods
This study was conducted with the participation of 371 patients with type 1 and type 2 diabetes who were referred to endocrinologists in Bushehr in 2019, and were selected by convenience sampling method. Data were collected via Health-related Quality of Life, Psychiatric Distress of Diabetic Patients, and Health Control Center questionnaires. Data were analyzed via the path analysis method using AMOS software version 22.
Results
In the group with type 1 diabetes, with increasing of health control center related to influential people with a mean (SD) of 28.1 (3.2) and increasing the internal health control center with a mean (SD) of 23.1 (3.1), health-related quality of life increases with a mean (SD) of 40.1 (7.1) (P<0.001). However, with the increase of the health control center related to chance with a mean (SD) of 24.00 (8.7), the quality of life-related to health decreases (P<0.001). Also, with the increase of the health control center related to influential people and the internal health control center, diabetic distress decreases with a mean (SD) of 2.8 (0.9) (P<0.001). Diabetic distress increases as the chance related health control center increases (P<0.001). Also, with increasing diabetic distress, the quality of life-related to health decreases (P<0.001). In the group of type 2 diabetes, with increasing the health control center related to influential people with a mean (SD) of 26.3 (4.3) and increasing the internal health control center with a mean (SD) of 25.1 (7.1), health-related quality of life increases with a mean (SD) of 43.2 (12.1) (P<0.001). However, with increasing the health control center related to chance with a mean (SD) of 20.3 (6.6), the quality of life-related to health decreases (P<0.001). Also, with the increase of the health control center related to influential people and the internal health control center, diabetic distress decreases with a mean (SD) of 2.6 (0.8) (P<0.001). Diabetic distress increases as the chance related health control center increases (P<0.001). Also, with increasing diabetic distress, the quality of life-related to health decreases (P<0.001).
Conclusion
The study showed that the health control center had a significant correlation between chance and related people with health-related quality of life. Internal Health Control Center, in addition to having a direct impact on the quality of life, also reduces the quality of life in both groups of patients with type 1 and type 2 diabetes by reducing the anxiety of diabetes.
