بررسي عوامل موثر بر اجراي سياست كاهش سهم مردم از هزينه هاي سلامت در ايران: يك مطالعه كيفي

Factors Affecting Implementation of the Policy of Reducing Public Share of Health Spending in Iran: a Qualitative Study

مقدمه در ايران، از ابتداي برنامه چهارم توسعه، سياست كاهش سهم مردم از هزينه هاي سلامت با هدف گذاري كاهش پرداخت هاي مستقيم از جيب به كمتر از 30%، به صورت رسمي مصوب شد و پس از آن در برنامه پنجم توسعه نيز تكرار شد. با اين وجود در سال هاي اجراي اين دو برنامه (1384 تا 1392)، سهم مردم از هزينه ها نه تنها كاهش نيافت بلكه به مراتب افزايش نيز داشته است. اين مطالعه به دنبال بررسي دلايل ناكامي اين سياست است. روش كار رويكرد اين مطالعه، كيفي است و داده هاي لازم براي تحليل از دو روش بررسي اسناد و مصاحبه با 39 نفر از خبرگان حوزه سلامت (دانشگاهي و سازماني) به روش هدفمند و شبكه اي جمع آوري شده است داده ها به روش تحليل محتواي كيفي و مدل مثلث تحليل والت و گيلسون براي دسته بندي داده ها مورد تحليل قرار گرفتند. يافته ها داده ها در چهار مقوله بازيگران (شامل تضاد منافع و چيدمان قدرت)، محتوا (شامل منطق دروني و انسجام اهداف)، زمينه (شامل امكان پذيري سياسي، عوامل محيطي، منابع و ساختار) و فرايند (شامل پايش و ارزيابي، مشاركت ذي نفعان و توليت و رهبري) دسته بندي شد. نتيجه گيري در طول سال هاي مطالعه، رفتار بازيگران اصلي سياست، تحت تاثير محرك هاي فردي و گروهي از جمله تضاد منافع و گفتمان قدرت بوده و اين موضوع در بستري از عدم تعهد سياسي دولت، تكانه هاي اقتصادي، ضعف حمايت اجتماعي و انفعال نهادهاي نظارتي باعث گرديد تا سياست، علي رغم محتواي مناسب، در اجرا ناكام بماند.

Introduction: From beginning of the Fourth Development Plan in Iran, the policy of reducing public share of health spending was formally adopted by targeting the reduction of out of pocket payments to less than thirty percent. The policy was also considered in the Fifth Development Plan. However, during implementation of the program (2005 to 2013), out of pocket payments not only did not decrease but increased so far. This study aimed to investigate the reasons for failure of this policy. Methods: In this qualitative study, 39 key informants were interviewed using purposive sampling method. Data were also gathered from related documents. Data were analyzed using the Walt and Gilson triangle model analysis. Results: The data were classified within four categories: 1) actors (including conflicts of interest and power installation; 2) content (including internal logic and cohesion objectives); 3) context (including political feasibility, environmental impact, resource and structure); and 4) process (including monitoring and evaluation, stakeholder involvement and stewardship and leadership). Conclusion: The behavior of the main political actors, were influenced by individual and group factors such as conflicts of interest and power of discourse. This policy failed within the context of the government's lack of political commitment, economic shocks, and lack of social support from interaction of regulatory bodies.