بررسي تأثير تفكيك مكاني مدل رقومي ارتفاع (DEM) بر تحليل خاك-زمين‌نما (مطالعه موردي حوضه ركعت ايذه، استان خوزستان)

از مهم‌ترين عوامل تأثيرگذار در تحليل خاك-زمين‌نما، تفكيك مكاني مدل رقومي ارتفاع (DEM) است. در اين مطالعه، تأثير تفكيك مكاني بر پارامترهاي زميني و مدل‌سازي ويژگي‌هاي خاك بررسي شد. براي انجام اين پژوهش، شش پارامتر زميني (ارتفاع، گراديان شيب، جهت شيب، انحناء حداقل، منطقه‌ي بالادست و شاخص انتقال رسوب) از پنج تفكيك مكاني متفاوت (10، 30 (مبنا)، 60، 90 و 120 متر) استخراج شدند و براي مدل‌سازي ويژگي‌هاي خاك (بافت خاك، پتاسيم، فسفر، pH، EC و عمق خاك) مورداستفاده قرار گرفتند. بررسي معني‌داري اختلاف بين ميانگين‌هاي هركدام از پارامترهاي زميني در بين تفكيك‌هاي مكاني مختلف، با استفاده از آزمون كروسكال واليس صورت پذيرفت. مدل‌سازي به روش رگرسيون خطي چندگانه و انتخاب بهترين مدل در هر تفكيك مكاني بر اساس شاخص AICC انجام گرديد. نتايج نشان مي‌دهند كه با درشت‌تر شدن تفكيك مكاني نسبت به DEM مبنا، مقادير ميانگين گراديان شيب (G)، شاخص انتقال رسوب (STI) و محدوده‌ي مقادير انحناء حداقل (Cmin) كاهش‌يافته وليكن مقادير ميانگين و حداقل منطقه‌ي بالادست (UP) افزايش يافتند. شاخص‌هاي آماري پارامتر ارتفاع، حساسيت كمي را نسبت به تغييرات تفكيك مكاني نشان دادند. تغييرات ميانگين و حداكثر جهت شيب در طول تفكيك‌هاي مكاني مختلف فاقد روند مشخصي است. ميانگين تمامي پارامترهاي زميني به غير از انحناء حداقل (Cmin) و منطقه‌ي بالادست (UP) در بين هيچ‌كدام از تفكيك‌هاي مكاني داراي اختلاف معني‌داري نمي‌باشند. با تغيير در تفكيك مكاني DEM، بهترين تركيب پارامتري زميني براي مدل‌سازي ويژگي‌هاي خاك و مقادير دو معيار AICC و R2adj اين تركيبات تغيير مي‌كنند. نتايج اين پژوهش نشان مي‌دهد كه براي يك منطقه كه داراي تنوع بالا در شرايط ژئومورفولوژي است، اين امكان وجود ندارد كه در آن يك تفكيك مكاني مشخص را براي مدل‌سازي تمامي ويژگي‌هاي خاك، مناسب دانست.