برآورد فرسايش خندقي بر پايه معادلات REGEM و اصلاح ضرايب آن‌ در استان اردبيل

خندق هاي كوچك به دليل تراكم زياد در واحد سطح، يكي از مهمترين عوامل تلفات خاك و آب به ويژه در اراضي كشاورزي است. در اين پژوهش با انتخاب 81 خندق كوچك در سه حوزه آبخيز از منطقه اُرتاداغ، ملااحمد و سرچم در استان اردبيل، ابعاد خندق ها با فاصله يك سال تعيين و تغيير طول، عرض متوسط، عمق و حجم آن ها ثبت گرديد. همچنين ابعاد خندق ها با استفاده از مدل REGEM با فاصله زماني يك سال برآورد شد و همبستگي بين مقادير مشاهده شده و برآورد شده بررسي گرديد. به منظور اصلاح و بهينه سازي مدل براي مناطق مورد مطالعه، با استفاده از مدل هاي رگرسيوني، روابط مدل اصلاح شد و مجددا براي برآورد ابعاد خندق ها و تغييرات آن در طول يك سال مورد ارزيابي قرار گرفت. براي اصلاح مدل از پارامترهاي تنش برشي بحراني و عامل فرسايش خاك مدل REGEM براي برآورد ابعاد خندق شامل طول، عرض متوسط و عمق متوسط استفاده شد. نتايج نشان داد مدل REGEM تنها در منطقه سرچم كارايي لازم را در برآورد فرسايش خندقي داشت و ميزان ضريب همبستگي برآورد آن با تغيير حجم اندازه گيري شده خندق ها برابر با 0.66 به دست آمد. در حالي كه برآورد ابعاد خندق ها با مدل REGEM اصلاح شده، در هر سه منطقه همبستگي معني دار با مقادير اندازه گيري شده داشت. همبستگي تغيير حجم خندق ها بين مقادير اندازه گيري شده و برآورد شده با مدل اصلاح شده براي اُرتاداغ، ملا احمد و سرچم به ترتيب 0.76، 0.67 و 0.78 تعيين گرديد. بنابراين براي كاربرد مدل در مناطق ديگر نياز به تصحيح مدل متناسب با شرايط منطقه مي باشد.