نقد و بررسي كتاب ويژن 3 با تمركز ويژه بر تحليل حقوق‌محور و فرهنگ

پژوهش حاضر بخشي از پروژه‌اي در ارزيابي بستة آموزشي كتاب جديدالتأليف زبان انگليسي پاية دوازدهم موسوم به ويژن 3 با رويكرد تحليل حقوق و بررسي مقولة فرهنگ در كتاب است. طرح پژوهش به‌صورت تركيبي (استفاده از هر دو روش كمي و كيفي) است. بدين‌منظور، نخست 200 معلم شامل 117 مرد و 83 زن و 200 دانش‌آموز پاية دوازدهم شامل 93 مرد و 107 زن از ميان معلمان و دانش‌آموزان سراسر كشور به‌صورت نمونه‌هاي در دسترس انتخاب شدند. اين افراد پرسش‌نامة محقق‌ساختة پنجاه و شش گويه‌اي در مقياس ليكرت را كه مورد روايي و پايايي‌سنجي قرار گرفت به دو روش برخط و كاغذي تكميل نمودند. از ميان اين شركت‌كنندگان، 15 معلم شامل 8 مرد و 7 زن و 15 دانش‌آموز شامل 7 مرد و 8 زن به‌صورت تصادفي با اخذ رضايت در مصاحبه‌اي نيمه‌ساختاريافته شركت كردند. همچنين، پژوهشگران با استفاده از معيارهايي به بررسي ذهني و تفصيلي كتاب ويژن 3 از منظر تحليل حقوق و مقولة فرهنگ پرداختند. نتايج آمار توصيفي به‌دست‌آمده از تحليل عاملي پرسش‌نامه و مصاحبه و همچنين نتايج ارزيابي ذهني محققان نشان داد كه علي‌رغم ادعاي به‌كارگيري رويكرد ارتباطي در طراحي كتاب، بستة آموزشي ويژن 3 داراي نقاط ضعف جدي است. عدم توجه به نيازها و حقوق معلمان و دانش‌آموزان در نگارش كتاب، داشتن رويكرد توليدكننده و مصرف‌كننده در توليد بستة آموزشي، افراط در بومي‌سازي و ايرانيزه كردن مقولة فرهنگ و عدم اصالت زباني مطالب كتاب از نقاط ضعف عمدة اين كتاب محسوب مي‌شود. بنابراين توصيه مي‌شود كه دست‌اندركاران و سياست‌گذاران تهيه و تدوين و همچنين مؤلفان محترم كتاب ويژن 3، دست‌كم در مراحل ويرايش كتاب، از نظرات معلمان و دانش‌آموزان در جهت تقويت نقاط ضعف مذكور، بهره ببرند.