گرايش‌هاي نام‌گذاري زنان و مردان چهار نسل ايران از ديدگاه زبان‌شناسي اجتماعي

زبان به‌عنوان يك نظام نشانه‌اي با انتقال معنا به ايجاد، حفظ، تقويت يا تضعيف و قطع روابط بين انسان‌ها مي‌پردازد. لاينز (1977) معتقد است معنايي كه زبان منتقل مي‌كند بر سه دسته است: معناي توصيفي، معناي بياني و معناي اجتماعي. در اين ميان «نام‌گذاري» به‌عنوان يك پديدة زباني خود به نوعي منتقل‌كنندة اين معاني است، گرچه ممكن است در هر نامي يكي از اين معاني برجستگي بيشتري پيدا كند. در اين مقاله سير تحول نام‌گذاري در چهار نسل در يكي از سازمان‌هاي دولتي شهر تهران بررسي شده است. بر همين اساس، 3108 نام از متولدان سال‌هاي 1300 تا 1398 از طريق درخت خويشاوندي جمع‌آوري شد. اين اسامي در چهار گروه هويتي شامل هويت‌هاي مذهبي، ملي، فراملي و خنثي گردآوري شده‌اند. داده‌هاي به‌دست‌آمده در هر يك از گروه‌هاي هويتي به‌صورت كلي و از سوي ديگر براساس جنسيت افراد با استفاده از روش‌هاي آمار توصيفي و آزمون‌هاي استنباطي تحليل شدند. نتايج نشان مي‌دهد نام‌هاي برگرفته از هويت مذهبي بالاترين فراواني و پس از آن نام‌هاي ملي، خنثي و فراملي به‌ترتيب بيشترين فراواني را در اين تقسيم‌بندي به خود اختصاص مي‌دهند. بررسي سير تحول نام‌ها نشان مي‌دهد كه در نسل چهارم (نسل پاياني مورد تحقيق) اسامي ملي روندي رو به رشد داشته، اما اسامي مذهبي سيري نزولي. گرايش به نام‌هاي فراملي كه در نسل‌هاي اول بسيار اندك بوده است در نسل‌هاي بعدي سير صعودي پيدا كرده است. در خصوص نام‌هايي با هويت‌هاي ملي و خنثي، نتايج نشان مي‌دهد كه نام‌هاي كهن در هر دو جنس زن و مرد روندي رو به رشد داشته است.