تحليل ارزش ناخالص توليدات كشاورزي وابسته به آبياري‌ در استان قزوين بر مبناي شاخص GVIAP

Analysis of gross value of irrigated agricultural products in Qazvin province based on GVIAP index

توليد ناخالص داخلي از مهمترين شاخصهاي اقتصادي در سطوح منطقه اي و ملي است. با توجه به شرايط اقليمي كه بدون فرآيند آبياري توليد در بسياري از مناطق اقتصادي نيست، تحليل سهم آبياري از كل توليدات كشاورزي و اقتصاد وابسته به آن ضروري است. در اين تحقيق ارزش ناخالص توليدات كشاورزي وابسته به آبياري ‌(اعم از باغي و زراعي) استان قزوين بر اساس روش شناسي ارائه شده توسط مركز ملي آمار استراليا، محاسبه شد. در اين راستا ارزش ناخالص محصولات زراعي و باغي وابسته به آبياري‌ و ديم در بازه زماني 1381 تا 1395 تحليل گرديد. نتايج نشان داد ارزش ناخالص توليدات كشاورزي وابسته به آبياري (GVIAP) در استان در سال 1395، 29491 ميليارد ريال و معادل 95 درصد كل ارزش ناخالص توليدات باغي و زراعي استان بوده است. انگور آبي با حدود 20% ، گندم آبي با حدود 8% و گوجه فرنگي با حدود 7% رتبه اول تا سوم محصولات را از نظر ارزش ناخالص توليدات كشاورزي وابسته به آبياري‌ در استان دارا هستند. همچنين بر اساس ميزان آب مصرفي محصولات، سهم هر متر مكعب از آب آبياري در ارزش ناخالص آبي 15259 ريال محاسبه گرديد. در تحليل الگوي آب‌بري محصولات نيز، محصول يونجه نيز با ارزش ناخالص توليد 5% ، بيشترين مصرف كننده آب استان است (18%). جهت تسكين تبعات اقتصادي بحران كم آبي در بخش كشاورزي، توجه به شاخص GVIAP و الگوي آب بري مي تواند مورد توجه قرار گيرد.

GDP is one of the most important economic indicators at regional and national levels. Regarding climatic conditions, in most regions of Iran, production without irrigation is not economic. Hence, the analysis of irrigation sector share in total agricultural production and estimation of economic value that is associated to irrigation process is necessary. In this research, the gross value of irrigated agricultural products in Qazvin province (garden and annual crops) was calculated based on the methodology provided by the National Center for Statistics of Australia. So, irrigated and rainfed products were analyzed during the period from 2002 to 2016. The results showed, gross value of irrigated agricultural products of province in 2016 was 29491 billion Rials and equal to 95 percent of the total gross value of agricultural products. Irrigated grapes, wheat and tomatoes were rank first to third crops based on GVIAP index with 20%, 8%, 7% of gross value of irrigated agricultural productions in province. Also, based on the amount of consumed water by the products, the share of each cubic meter of irrigation water in the gross value was calculated 15259 Rials. Analysis of water use pattern showed that alfalfa with 5% share in gross value has the highest share in water use pattern (18%). In order to mitigate the economic consequences of water shortage in the agricultural sector, consideration of the GVIAP index and water use pattern can be recommended.