حمايت كيفري از زنجيره تأمين اقلام دارويي در حقوق ايران

امروزه داشتن برنامه‌هاي مرتبط با «كنترل زنجيره تأمين دارو» به امري ضروري تبديل شده و ضمانت اجراهاي كيفري شديدي براي صيانت از اين برنامه‌ها پيش‌بيني شده است. تجربه كشورهاي صنعتي و پيشرو در حوزه دارو نشان مي‌دهد كه «نظام بهينه كنترل زنجيره تأمين دارو» نظامي با محوريت طراحي لجستيك و كنترل هوشمند است، به نحوي‌ كه شفافيت تمامي فرآيندهاي تأمين، توليد، واردات، توزيع، عرضه، خريد و فروش، انبارش و حمل در آن قابل تضمين باشد. در اين نظام كنترلي مجالي براي «تخلف درون‌سيستمي» (نقض ضوابط داخلي) يا «تخلف برون‌سيستمي» (فعاليت خارج از سامانه) وجود ندارد. امروزه هر دو نوع تخلف، به علاوه يك‌سري از جرائم و تخلفات مانع (با هدف كاهش آسيب‌پذيري سامانه‌هاي هوشمند و نيز كاهش فعاليت‌هاي پرريسك) موضوع جرم‌انگاري يا تخلف‌انگاري توسط نظام عدالت كيفري قرار گرفته‌اند، البته صيانت از نظام كنترل زنجيره تأمين دارو و تضمين كارايي آن، در گرو عملكرد مناسب دستگاه قضايي، ضابطين و دستگاه‌هاي اجرايي متولي حوزه دارو است. در اين نوشتار كه يك تحقيق توصيفي ـ تحليلي محسوب مي‌شود و به طور دقيق‌تر از «روش تحقيق موردي و زمينه‌اي» در آن استفاده شده است، با هدف بهبود عملكرد نظام عدالت كيفري ايران در كنترل زنجيره تأمين اقلام دارويي، پس از بيان موضوع و تشريح مفاهيم كليدي، به تبيين عناصر مديريت زنجيره تأمين اقلام دارويي پرداخته‌ايم. سپس، موانع تكامل دولت الكترونيك در حوزه اقلام دارويي را شرح داده‌ايم و پس از توصيف وضع موجود مداخله‌هاي كيفري تقنيني در كنترل زنجيره تأمين اقلام دارويي به آسيب‌شناسي مداخله‌هاي كيفري تقنيني در كنترل زنجيره تأمين اقلام دارويي در ايران پرداخته شده و در نهايت الگويي بديع جهت بازسازي رويكرد نظام عدالت كيفري در اين حوزه پيشنهاد شده است. بررسي مداخله‌‌هاي كيفري قانونگذار ايران در جهت صيانت از نظام كنترل زنجيره تأمين اقلام دارويي نشان مي‌دهد كه خلأهاي فراواني در اين زمينه وجود دارد، به نحوي‌ كه عملاً اهداف اوليه قانونگذار از پي‌ريزي نظام كنترل زنجيره تأمين محقق نشده است.

Today, programs related to "Control of Pharmaceuticals Supply Chain" have become essential and severe punishment has been anticipated to protect these programs. The experience of industrialized countries and leading countries in the field of medicine suggests that the "optimal supply chain control system" is a system based on intelligent logistic design and control so that the transparency of all processes of supplying, producing, importing, distributing, supplying, buying and selling, Storage and transportation can be guaranteed In this control system, there is no chance for "internal violation" (violation of internal rules) or "off-site abuse" (out-of-system activity). Today, both types of violations, along with a series of impediments (aimed at reducing the vulnerability of intelligent systems and reducing the risky activities), are subject to criminalization by the criminal justice system. Of course, safeguarding the Pharmaceuticals Supply Chain control system and ensuring its efficiency depends on the proper functioning of the judiciary, police and government agencies in the field of Pharmaceuticals. In this paper, which is a descriptive-analytical research and more precisely used in the "Case and Field Study Research Method", with the aim of improving the performance of the Iranian criminal justice system in Control of Pharmaceuticals Supply Chain, After explaining the research topic and defining key concepts, we explain the elements of supply chain management. Then, we describe the barriers to the development of egovernment in the field of pharmaceuticals and after describing the current status of criminal interventions in drug supply chain control, the pathology of criminal penal interventions in drug supply chain control in Iran is discussed. Finally, a new and appropriate model is proposed for reconstructing the criminal justice system approach in this area. Examination of the Iranian legislators' criminal interventions in the Pharmaceuticals supply chain shows that there are many gaps, so that in practice the main goals of the legislator in establishing the Pharmaceuticals supply chain control system have not been met.