تحليل و تبيين حيات پيشادنياي انسان در انديشۀ نوصدرائيان؛ بررسي ديدگاه آيت‌الله جوادي آملي

حيات پيشادنياي انسان كه بعضي آيات قرآن به آن اشاره و تعداد زيادي از روايات با تعبير عالم ارواح و ذر بر آن تأكيد كرده‌اند، به علت ارتباط وثيق با مسائل بنياديني همچون سرشت و سرنوشت، معرفت فطري، جبر و اختيار، عدل الهي در نظام انديشه ديني جايگاهي ويژه دارد. تأكيد متون ديني و ابهامات و پيچيدگي‌هاي اين مقطع از حيات انسان از سويي و تعارض ظاهر برخي نصوص اين باب با يكديگر و نيز تعارض با مباني عقلي از سوي ديگر، موجب توجه و اهتمام متفكران در حوزه‌هاي مختلف به تبيين اين موضوع شده است. برخلاف برخي انديشمندان كه با استناد به آيۀ 172 اعراف، موطن ميثاق را عالم ذر دانسته‌اند، به نظر آيت‌الله جوادي آملي (دام‌ظله) از انديشمندان مكتب نو صدرايي، موطن تعهد سپاري همان نشئۀ حس و دنيا است. ايشان در آثار خود با دو رويكرد، موطن ميثاق را بر وحي و رسالت و نيز فطرت توحيدي تطبيق مي دهد. به اعتقاد وي انسان داراي چهار مرتبه وجود مادي، مثالي، عقلي و الهي است و حضور پيشادنياي انسان همان وجود عقلي اوست. در اين مقاله انديشۀ ايشان با روش توصيفيتحليلي و با بررسي آثار و تأليفاتشان در اين موضوع تبيين و تحليل مي‌شود.