مطالعۀ اثربخشي الگوهاي ذهني حاكمان تيموري بر باغ‌سازي تيموري با رويكرد تاريخ فرهنگي (نمونه موردي: باغ‌هاي نو، شمال و ميدان در سمرقند)

بيان مسئله: باغ ايراني تبلور انديشه، فرهنگ و باور جامعۀ ايراني در طي تاريخ است. در اين ميان، عصر تيموري تأثير بسزايي بر باغ‌سازي ايراني و پيشرفت و معرفي آن به جهان داشته است. از اين‌رو ارزيابي باغ‌سازي تيموري و انديشۀ پنهان در پس آن مي‌تواند آموزه‌اي براي منظرسازان امروز باشد.هدف: پژوهش حاضر در تلاش است تا با بررسي نمونه‌هايي از باغ‌هاي عصر تيموري، تأثيرات الگوهاي ذهني و فرهنگي حكام تيموري را، بر باغ‌سازي اين عصر و ظهور ويژگي‌هاي كالبدي جديد در باغ را شناسايي كند. هدف اصلي پژوهش شناسايي تأثيرات الگوهاي ذهني و فرهنگي حاكمان تيموري بر باغ‌سازي عصر تيموري است.روش تحقيق: براي دستيابي به سؤال پژوهش، ابتدا باغ‌سازي عصر تيموري و ويژگي آن بررسي شده و سپس الگوهاي ذهني و جهان‌بيني سلسلۀ تيموري با استناد به گفتۀ مورخان و نويسندگان حاضر در دربار، ارزيابي شده است. در پايان با كمك رويكرد تاريخ فرهنگي، رابطۀ ميان دو مؤلفۀ الگوي ذهني حكام تيموري و باغ‌سازي عصر تيموري شناسايي و نمود اين رابطه در نمونه‌هاي موردي تطبيق داده شده است. اين پژوهش به لحاظ هدف بنيادي بوده و داده‌ها به‌ صورت تحليلي-تاريخي مورد بررسي قرار گرفته و به شيوۀ اسنادي و با استفاده از كتابخانه و سايت‌هاي اينترنتي اطلاعات لازم جمع‌آوري شده است. نتيجه‌گيري: نتايج پژوهش حاكي از آن است كه برخي مباني فرهنگي و الگوهاي ذهني تيموريان همچون: (رونق اقتصادي، آباداني شهرها، احترام به سنت عشايري، ارج‌نهادن به هنرمندان، قدرت‌نمايي و ...) بر باغ‌سازي عصر تيموري تأثير بسزايي گذاشته است و خلق فضاهايي همچون سراپرده در باغ تيموري و تبديل باغ به نماد قدرت و تجلي رونق اقتصادي حكومت، از نتايج اين الگوهاي ذهني و مباني فرهنگي است.