سازشي كارآمدتر از فيصلۀ دعاوي در هيأت‌هاي حل اختلاف قراردادهاي مرتبط با پروژه‌هاي نفت و گاز

قراردادهاي حوزۀ نفت كه غالباً بلندمدت هستند، در ذات خود با پيچيدگي‌هاي فراواني همراهند. بخشي از اين قراردادها، به‌ويژه در حوزۀ پايين‌دستي، در قالب قرارداد پيمانكاري هستند كه مستلزم انعقاد صدها قرارداد مرتبط ديگر است. توقف يكي از قراردادها، اثر نامطلوب در ساير قراردادهاي فرعي، اقماري يا زنجيره‌اي دارد. بروز اختلاف در چنين زنجيرۀ پيچيده‌اي، گريزناپذير است. از اين رو، نحوۀ رويارويي با اختلافات و چگونگي حل‌وفصل كردن آن، به نحوي كه مانع توقف پروژه نگردد، اهميت بسزايي دارد. سال‌هاست گرايش ويژه‌اي نسبت به به‌كارگيريروش‌هاي حل اختلاف خارج از دادگاه‌ها كه از نظر اقتصادي بسيار كارآمد هستند، مورد توجه قرار گرفته است. به‌كارگيري اين روش‌ها مستلزم وجود شيوه‌نامۀ صحيح از فرايند حل اختلاف خارج از دادگاه است تا اجراي نتيجۀ به‌دست آمده از فرايند رسيدگي را زير چتر خود قرار دهد؛ وگرنه نتيجۀ حاصل از رسيدگي‌هاي خارج از دادگاه، چنانچه اثر اجرايي براي طرفين نداشته باشد، كارآيي اقتصادي نداشته و هيچ انگيزه‌اي براي حل اختلاف از اين طريق براي طرفين برجاي نخواهد گذاشت. اين پژوهش درپي يافتن راهي براي اجراي مؤثر نتيجه‌هاي حاصل از رسيدگي‌هاي خارج از دادگاه، از جمله سازش در صنعت نفت و گاز است تا ضمن هم‌سو نمودن ساختارهاي كنوني حقوقي با مقررات بين‌المللي سازش، به منظور حفظ كارآمدي اقتصادي قراردادهاي نفت و گاز و قراردادهاي مرتبط آن، سازش به جاي هيأت حل اختلاف قراردادي مندرج در شيوه‌نامۀ وزارت نفت پيش‌بيني گردد و نتايج برآمده از فرايند سازش، مانند رأي داوري و قضايي، اجرا شود و در نهايت با تسريع در حل اختلاف، از توقف پروژه‌هاي عظيم نفت و گاز و به هدر رفتن سرمايه جلوگيري گردد.