تحليل چرخش هاي روايي شعبي بر پايۀ زندگي و زمانۀ وي

اخباريان دو قرن نخست هجري تأثيرات ماندگاري در تاريخ نگاري اسلامي و فهم مسلمانان قرون بعد از وقايع تاريخي برجاي گذاشتند. عامر شعبي (105-28) يكي از اين اخباريان است كه علاوه بر شهرت در فقه و حديث در حوزۀ تاريخ نيز، مورد توجه فراوان مورخان اسلامي قرار گرفت. از او روايت هاي متناقض و متضادي در مورد حوادث و شخصيت هاي مؤثر جهان اسلام باقي مانده است. شناخت و تحليل چرايي اين تناقض ها در روايات شعبي مسألۀ اين پژوهش است. روش به كاررفته توصيفي تحليلي است. نتيجه نشان مي دهد روايات ابوعمرو به دنبال تحولات اجتماعي و سياسيِ كوفه و منافع اشراف قبيله همدان و شخص وي تغيير كرد. اين تغييرات در سه پرده مشاهده مي شود. در پردۀ نخست (66-28)، متأثر از محيط پرورش كودكي رنگ وبوي تشيع علوي در اخبار شعبي كاملا نمودار است. پردۀ دوم زندگي عامر با جدايي او از قيام مختار (66) شروع شده و تا شورش ابن اشعث (81) ادامه يافت. در اين مرحله، او تحت تأثير عوامل ارتقاي جايگاه فقاهتي و اشرافي و واكنش به رشد غاليان از شيعيان فاصله گرفت. ازين رو، روايت هاي ابوعمرو ضد شيعي شد هرچند هنوز، طرفدار حضرت علي (ع) بود. شكست ابن اشعث (84) پردۀ سوم زندگي او را رقم زد. شعبي با سرسپردگي به امويان، اخباري در طرفداري از آن ها و بر ضد حضرت علي (ع) نقل كرد.