تحليل عامل پيش برندۀ روايت در داستان فريدونِ شاهنامۀ فردوسي

در اين مقاله با توجه به زيرساختِ كينه جوييِ اهريمنانه و كين خواهيِ دليرانه كه به عنوان قطعيت و انگاره اي اسطوره اي به شمار مي رود داستان فريدون در پيوندي كه با داستان جمشيد و ضحاك مي‌يابد، مورد تحليل قرار گرفته است. آن‌چه سبب تحوّل داستان به سوي فاجعۀ مرگ نخستين قهرمان ملي، ايرج مي شود اگرچه در ظاهر داستان آزمنديِ سلم و تور است، امّا با توجه به ويژگي هاي شخصيتيِ آن دو برادر كه كينه‌جويي اهريمني است، ژرف ساخت داستان رقم مي خورد و سرانجامِ كينه جويي آن دوگانه به مرگ برادري خردمند مي انجامد؛ دليري مهربان كه از هر جهت با آن دو بسيار متفاوت است. از اين رو بايد گفت يكي از زيرساخت هاي داستان هاي شاهنامه به ويژه اين داستان، كينه‌جويي و كينه كشي است كه ريشه در باورها و وجه شخصيتي قهرمانان دارد. نكته مهم در اين تحليل، تضاد ديرينه و هميشگي اسطوره خوبي اهورايي و بدي اهريمني است كه سرانجام در نبرد فريدون با توران و روم به تضادي سرزميني و سياسي و ملي بدل مي‌گردد و پس از آن نيز اين وجه ادامه مي‌يابد.