مهم ترين عامل‌هاي مؤثر بر توان آب زيرزميني در آبخيز پيرانشهر (آذربايجان غربي) با مدل MaxEnt و سامانه‌ي اطلاعات جغرافيايي

آب زيرزميني يكي از مهم ترين و حياتي ترين منابع طبيعي در منطقه‌هاي خشك و نيمه خشك است. هدف از اين پژوهش شناختن منطقه‌هايي كه توان آب زيرزميني دارد، و اولويت بندي‌كردن عامل‌هاي مؤثر بر آن است. در اين پژوهش 14 شاخص تأثيرگزار بر توان آب زيرزميني شامل شيب، ارتفاع، جهت شيب، انحناي پستي‌وبلندي، فاصله از آب‌راه، تراكم زه‌كشي، فاصله از گسل، تراكم گسل، شاخص رطوبت پستي‌وبلندي، موقعيت پستي‌وبلندي، سختي پستي‌وبلندي، سنگ شناسي، كاربري زمين‌، و موقعيت شيب نسبي به‌كاربرده شد. به‌روش تصادفي 30% از مجموع 145 چشمه در گروه داده هاي اعتبارسنجي و 70% آن در گروه داده هاي آموزش گذاشته شد. براي اولويت‌بندي‌كردن عامل‌هاي مؤثر و پهنه بندي‌كردن توان آب زيرزميني در آبخيز پيرانشهر روش بيشينه‌ي آنتروپي و مدل MaxEnt با بهره گيري از ArcGIS، و براي ارزيابي‌كردن مدل منحني تشخيص عمل‌كرد نسبي (ROC) به‌كاربرده شد. نتيجه‌‌ها نشان داد كه توان آب زيرزميني در 33/6% حوزه ي آبخيز، بيش‌تر در مركز آبخيز، است. بر اساس نمودار جكنايف لايه هاي شاخص رطوبت پستي‌وبلندي، ارتفاع، سنگ شناسي (ماسه سنگ و پلمه‌سنگ)، سختي پستي‌وبلندي، موقعيت پستي‌وبلندي، و شيب به‌ترتيب مهم ترين عامل‌هاي تأثيرگزار بر توان آب زيرزميني بود. سطح زير منحني (AUC) نشان دهنده‌ي دقت 93% (عالي) روش بيشينه‌ي آنتروپي در مرحله‌ي آموزش، و 81% (خيلي خوب) در مرحله‌ي اعتبارسنجي براي شناختن منطقه‌هاي دارنده‌ي توان آب زيرزميني بود. نتيجه‌ي اين پژوهش ممكن است در مديريت‌كردن آب زيرزميني آبخيز پيرانشهر در رويارويي با افزايش جمعيت به‌كار برده شود.