يك مطالعۀ كيفي در باب تأخر ادراكي از ريسك‌هاي محيطي در شهر تهران

ريسك مفهوم و پديده‌اي است كه با احتمال خطر و قدرت آسيب‌رساني آن در آينده سروكار دارد. رويكرد به ريسك علاوه بر ارزيابي فني و محاسباتي بر الگوهاي فرهنگي و اجتماعي راه مي‌برد. لذا بر وجه ادراكي و كُنشيِ انسان‌ها تسري مي‌يابد. پژوهش حاضر ارزيابي ذهني شهرنشينان دربارة ريسك‌هاي محيطي شهر تهران را از منظر سوژه‌هاي مطلع هدف مطالعه قرار داد. اين تحقيق داده‌ها را با اتخاذ روش نظريۀ مبنايي و اجراي بيست مصاحبه نيمه‌ساختاريافته از مطلعينِ داراي تحصيلات عالي، طي فرايند نمونه گيري هدفمند و نظري گردآوري كرد و به اشباع نظري و انتظام مفهومي دست يافت. يافته‌ها حاكي از آن است كه از ديد سوژه‌ها، شهرنشينان تهراني از ادراك و كُنش فعال در مواجهه با خطرات محيطي مترتب بر شهر تهران به نحو برجسته‌اي برخوردار نيستند. به طوري كه از يك سو در اذهان آنان، ادراك از ريسك‌هاي محيطي چندان تعيّن نيافته است و از سوي ديگر كنش معطوف به ريسك‌هاي محيطي حضور معنادار ندارد و حتي به كنش‌هاي منفعل گرايش دارد. لذا مي‌توان استنباط كرد كه در ميان ساكنان شهر تهران فرهنگ ريسك دروني نشده و در اذهان و كنش‌هاي آنان گفتمان ريسك در نمي‌گيرد. در پايان مدل پاراديمي تأخر ادراكي و كُنشيِ شهرنشينان از ريسك‌هاي محيطي در شهر تهران و ترسيم و تفسير شده است.