الگوي اسلامي ايراني رفتار و نقش هيأت مديره شركت ها در جهت پيشرفت

Islamic-Iranian Pattern of Behavior and Role of Corporate Board of Directors in Progress

در جوامع و اقتصادهاي امروزي، شركت‌ها نقش مهمي را در پيشرفت هر كشوري دارند. اما قرن اخير شاهد جرايم، تخلفات و ناكارآمدي هيأت‌مديره‌هاي شركت‌هاي بزرگ بوده است. اين وقايع هزينه‌هاي اجتماعي، اقتصادي و سياسي زيادي را به وجود آورده‌اند. از طريق بررسي‌هاي دقيق، مشخص شده است كه اين موارد به خاطر عدم وجود اقدامات حاكميت شركتي بوده است. در ادبيات حاكميت شركتي، دو نظريه عامليت و خادميت با مفروضات متضاد درباره‌ي «مدل انسان»، ساختارهاي متفاوتي براي هيأت‌مديره‌ي شركت‌ها پيشنهاد مي‌دهند. تحقيق حاضر با نقد نظريه‌هاي غيربومي فوق و تبيين ديدگاه اسلامي «مدل انسان»، الگويي اسلامي ايراني براي نقش هيأت‌مديره ارائه مي‌نمايد. نتيجه‌ي اين تحقيق بيان مي‌دارد كه در ديدگاه اسلامي همه‌ي اعضاي هيأت‌مديره نقش‌هاي نظارت و مشاوره را بر عهده دارند و هر دوي ابعاد مادي و معنوي انسان سبب انگيزش مي‌شود. همچنين، علاوه بر تقويت خودكنترلي دروني، نياز به كنترل بيروني وجود دارد. لذا، بر اساس الگوي اسلامي ايراني هيأت‌مديره، حضور هر دوي اعضاي موظف و غيرموظف هيأت‌مديره كه سطح بالايي از خودكنترلي و اعتقاد به پاسخگويي در برابر خداوند داشته باشند، براي پيشگيري از انحراف و تقلب، بهبود عملكرد شركت‌ها و پيشرفت كشور مناسب است.

In modern-day societies and economies, companies and corporations play a key role in development of any country. This century, however, has witnessed crimes, corruptions, and inefficiency of the board of directors of large corporations, imposing heavy social, economic and political burdens on the country. A close and precise evaluation has indicated that the problems have occurred for lack of measures by corporate governance. In corporate governance, the two theories of "agency" and "s tewardship" with opposing hypotheses on "model of m@n" propose different s tructures for the boards of directors of the corporations. This research paper pursues a critical approach to these non-native theories and while clarifying Islamic attitude toward "model of m@n", presents an Islamic-Iranian attern for the role of the board of directors. Results of this s tudy indicate that in Islamic approach, all board members are endowed with roles for supervision and consultation. Moreover, both material and spiritual aspects of man are causes of motivation in our s tudy. Also, in addition to boos ting self-control, there is a need for control from outside the corporation. Therefore, based on the Islamic-Iranian model of board of directors, the presence of both executive and non-executive members of the board with high level of self-control and s trong belief in responsiveness to God will be good for preventing fraud and corruption, improving the performance of corporations and progress of the country