تبيين عوامل مؤثر بر سرزندگي فضاي عمومي مطالعه موردي: چهارراه وليعصر شهر تهران

مفاهيمي كه ميان‌رشته‌اي هستند با توجه به اينكه رويكردهاي نظري مختلفي بر آن‌ها حاكم مي‌باشند، در حوزه‌هاي گوناگون تلقي‌هاي متفاوت از آن‌ها مي‌شود. سرزندگي جزء اين‌گونه مفاهيم است كه در علوم روان‌شناسي، جامعه‌شناسي، جغرافيا، برنامه‌ريزي و طراحي شهري ديدگاه‌هاي نظري و رويه‌هاي مختلفي براي آن وجود دارد. اين امر لزوم توجه به متغيرهاي گوناگون را در فرايندهاي ايجاد سرزندگي فضاهاي عمومي ايجاب مي‌نمايد كه در مباني علمي و رويه‌هاي مديريت شهري، به‌صورت جامع و با لحاظ نمودن متغيرهاي مختلفي كه عوامل زيربنايي سرزندگي را تبيين نمايد، موردتوجه واقع نشده است. در اين راستا سؤال پژوهش حاضر عبارت است از: چه عواملي به‌صورت زيربنايي و بنيادي بر سرزندگي فضاي عمومي مؤثر هستند و چارچوب مدل مفهوميعملياتي ايجاد سرزندگي در فضاهاي عمومي چگونه است؟ هدف پژوهش، ارائه چارچوب مناسب و كارآمد به‌منظور بهبود و ارتقاء سرزندگي فضاهاي عمومي مي‌باشد. اين پژوهش به لحاظ هدف از نوع بنياديكاربردي است و رويكرد روش‌شناسي آن بر مبناي روش آميخته است. داده‌هاي موردنياز بر مبناي شاخص‌هاي مستخرج از ادبيات علمي موضوع و با استفاده از پرسشنامه در محدوده مطالعاتي، كه با روش هدف‌مند انتخاب‌شده است، گردآوري‌شده و با استفاده از روش تحليل عاملي اكتشافي بررسي شدند. پس از محاسبه ماتريس‌هاي مختلف تحليل مذكور، تفسير و نام‌گذاري عوامل بنيادي صورت گرفته است. پنج عاملِ 1) كيفيت‌هاي محيطيِ كاركرديفضايي، 2) هنجارهاي اجتماعي و زمينه‌هاي لازم براي جامعه‌پذيري (اجتماعي شدن)، 3) درآمد مناسب و رونق فعاليت‌هاي اقتصادي، 4) حالت روان، علايق و روحيه فردي، 5) نحوه ادراك و برهم‌كنش دوستانه شهروندان باهم بر سرزندگي فضاي عمومي مؤثر هستند. سهم اين عوامل در تبيين واريانس كل متغيرها مجموعاً 70.3 درصد مي‌باشد. درنهايت بر مبناي واريانس تبيين شده هر يك از عوامل، مدل چارچوب مفهوميعملياتي مناسب و كارآمد ارائه‌شده است.