ارزيابي سيستم حمل و نقل همگاني (خط ويژه) براساس رضايت‌مندي و اولويت‌هاي مسافران (مطالعه موردي: خط ويژه اتوبوس شهر رشت)

Evaluation of public transportation system (special line) based on satisfaction and priorities of passengers (case study: special line bus of Rasht)

امروزه در علم مهندسي ترافيك، تحليل و سنجش عملكرد سيستم­هاي حمل‌ونقل همگاني از جايگاه مهمي برخوردار است. تاكنون، در برخي از شهرهاي ايران سيستم اتوبوسراني از كارايي خوبي برخوردار نبوده است و بسياري از روش‌هاي مديريتي همچون اختصاص خطوط ويژه، برنامه زمان‌بندي منظم حركت اتوبوس‌ها كه براي بالا بردن كارايي اين سامانه لازم است، مورد توجه كافي قرار نگرفته است. هدف مطالعه حاضر بررسي عوامل مؤثر بر استفاده شهروندان از اتوبوس­هاي شهري در حمل و نقل همگاني شهر رشت و به‌ويژه ميزان رضايت­مندي آن­ها از خط ويژه خيابان امام خميني (ره) بود. بدين منظور با بررسي­هاي مختلف ميداني و همچنين برداشت­هاي ترافيكي از خط ويژه محور امام خميني، نقاط ضعف و قوت اين مسير مشخص شد. همچنين با تهيه دو پرسشنامه مختلف و برداشت 84 نمونه (پرسشنامه اول) و 374 نمونه (پرسشنامه دوم) به بررسي ميزان رضايت­مندي شهروندان و كسبه حاشيه خط ويژه اتوبوس محور امام خميني پرداخته شد. نتايج نشان داد كه حدود 95 درصد كسبه‌ي اين محور اعتقاد داشتند كه احداث خط ويژه، سبب كاهش درآمد آن‌ها شد. گرچه با وجود كمبود امكانات، تسهيلات و طراحي ضعيف مسير و كمبود ناوگان سيستم اتوبوسراني، خط ويژه امام خميني از رضايت بالايي در بين شهروندان برخوردار بود.

Today in the field of traffic engineering, the analysis and evaluation of the performance of public transportation systems is of great importance. So far, in some cities of Iran, the bus system has not been well-functioning, and many management practices such as the allocation of special lines, scheduled bus schedules, which are needed to improve the system's efficiency, have not been sufficiently considered. The purpose of this study was to investigate the factors affecting the use of urban buses by citizens in public transportation in Rasht city and especially their satisfaction with the special line of Imam Khomeini Street. To this end, the strengths and weaknesses of this route were determined by various field studies and traffic impressions from the special line of Imam Khomeini. Also, by collecting two questionnaires and removing 84 samples (first questionnaire) and 374 samples (second questionnaire), we evaluated the satisfaction of the citizens and business people on the boundary line of the special line of the bus-center of Imam Khomeini. The results showed that about 95% of businesses in this area believed that the construction of a special line led to a decrease in their income. Despite the lack of facilities, poorly designed facilities, and the lack of the fleet of the bus system, the special line of Imam Khomeini enjoyed high satisfaction among the citizens.