نقش و جايگاه دانش آموختگان در فرايند ارزشيابي برنامه‌هاي درسي رشته هاي علوم انساني در دانشگاه هاي برتر ايران و جهان به منظور طراحي مقياس مطلوب

بهبود برنامه‌هاي درسي رشته‌هاي دانشگاهي نيازمند در نظر گرفتن ديدگاه ها و نيازهاي گروه هاي ذي نفع برنامۀ درسي است. هدف از پژوهش حاضر بررسي نقش دانش آموختگان در ارزشيابي برنامه‌هاي درسي دانشگاه هاي برتر كشور و جهان به منظور طراحي يك مقياس ارزشيابي برنامۀ درسي ويژۀ دانش آموختگان بود. پژوهش به صورت تركيبي و از نوع اكتشافيمتوالي در قالب طراحي ابزار و جامعۀ آماري شامل شش گروه بود. گروه اوّل اعضاي هيئت علمي ‌و صاحبنظران برنامه‌ريزي درسي دانشگاه هاي برتر، گروه دوم مسئولان مراكز برنامه‌ريزي آموزشي دانشگاه هاي برتر و گروه سوم مسئولان ذي ربط در وزارت علوم، تحقيقات و فناوري بودند كه از اين سه گروه با 30 نفر مصاحبه شد. گروه چهارم دانشگاه هاي منتخب جهان، گروه پنجم مدرسان ‌دورۀ كارشناسي ارشد برخي از رشته‌هاي علوم انساني دانشگاه هاي برتر و گروه ششم 30 نفر از دانش آموختگان شاغل بودند. ابزار جمع آوري داده‌ها مصاحبۀ نيمه سازمان يافته، تحليل مستندات و مقياس محقق ساختۀ ويژۀ دانش آموختگان بود. روايي سؤالات مصاحبه از نوع محتوايي بود كه با استفاده از نظرهاي ده نفر از متخصصان دانشگاهي و پايايي داده‌هاي مصاحبه با استفاده از پياده‌سازي مجدد مصاحبه‌ها و استفاده از گروه همتا و نيز روايي مقياس دانش آموختگان به صورت محتوايي و اعتباريابي آن با استفاده از ضريب لاشه به دست آمد. همبستگي دروني گويه‌ها از طريق آلفاي كرونباخ برآورد شد. يافته‌ها نشان داد كه دانشگاه‌هاي معتبر جهان به منظور بهبود و بازنگري برنامه‌هاي درسي از نظرهاي تمام ذينفعان نظير اعضاي هيئت علمي، دانشجويان، دان ش آموختگان و كارفرمايان استفاده مي‌كنند. در مقايسه با آن، در دانشگاه هاي ايران دانش آموختگان بجز در موارد استثنايي در ارزشيابي برنامه‌هاي درسي مشاركت چنداني ندارند و حتّي صاحبنظران اهميت و ضرورت مشاركت دانش آموختگان را پايين تر از ساير ذينفعان تلقي مي كنند. با استفاده از داده‌هاي به دست آمده، يك مقياس براي ارزشيابي برنامۀ درسي از ديدگاه دانش آموختگان با 62 عبارت و 7 سؤال بازتدوين شد.