تغييرپذيري ويژگي‌هاي فيزيكي، شيميايي و زيستي خاك در مراحل تحولي جنگل راش (Fagus orientalis Lipsky) در منطقه اسالم گيلان

پژوهش پيش‌رو با هدف ارزيابي ويژگي‌هاي فيزيكي، شيميايي و زيستي خاك در مراحل تحولي جنگل راش (Fagus orientalis Lipsky) در منطقه اسالم استان گيلان انجام شد. سه قطعه‌نمونه يك هكتاري (100 × 100 متر مربع) كه در آن‌ها سه مرحله تحولي جواني، بلوغ و پوسيدگي وجود داشت، براي انجام پژوهش انتخاب شدند. در هر قطعه‌نمونه اصلي، نمونه‌برداري خاك از عمق صفر تا 20 سانتي‌متري در چهارگوشه پنج قطعه‌نمونه فرعي 400 متر مربعي (درمجموع 60 نمونه) انجام شد. نتايج نشان داد كه بافت خاك در مراحل سه‌گانه تحولي جنگل راش باهم اختلاف معني‌دار دارند. تفاوت مراحل تحولي توده جنگلي موردنظر ازنظر متغيرهاي شيميايي شامل پتاسيم قابل‌جذب، درصد كربن آلي، C/N، آهن، منگنز، مس و روي معني‌دار بود. بيشترين ميانگين تنفس ميكروبي، زي‌توده ميكروبي كربن و فسفر و نيز بيشترين نسبت زي‌توده ميكروبي كربن به زي‌توده ميكروبي نيتروژن و نسبت زي‌توده ميكروبي فسفر به زي‌توده ميكروبي نيتروژندر مرحله تحولي پوسيدگي مشاهده شد. براين‌‌اساس مي‌توان گفت كه مرحله پوسيدگي ازنظر فعاليت‌هاي ريزاندامگان، شرايط مساعدتري دارد. يافته‌هاي ديگر اين پژوهش نشان داد كه ويژگي‌هاي زيستي و ميكروبي خاك، شاخص بهتري براي بيان تفاوت بين مراحل تحولي جنگل هستند. درمجموع، با‌توجه‌به شرايط سني و ساختاري در مراحل سه‌گانه تحولي راشستان موردمطالعه استنباط مي‌شود كه اين مراحل طي زمان با تأثير بر ريزاقليم، تغييراتي را در ويژگي‌هاي فيزيكي، شيميايي و زيستي خاك ايجاد مي‌كنند. باتوجه‌به انجام پژوهش پيش‌رو در قطعه شاهد، اين نتايج به‌عنوان مبنايي در توده‌هاي جنگلي ديگر مي‌تواند توسط مديران جنگل در عمليات جنگل‌شناسي و احيا جنگل استفاده شود.